مرتضی هادی - استادیار، گروه مهندسی مواد، دانشکده فنی مهندسی گلپایگان، دانشگاه صنعتی اصفهان، گلپایگان، ایران.
احسان محمد شریفی - استادیار، دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، اصفهان، ایران.
محمد سامعی - کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، اصفهان، ایران.

هدف از این پژوهش مطالعه بررسی رفتار کارداغ فولاد خوش تراش ۶۰SPb۲۰ در شرایط آزمایش فشاری دمای بالا و یافتن روابط کمی تنش سیلان با پارامترهایی مثل نرخ کرنش و دما بر پایه مدل آرنیوسی است. بدین منظور آزمایش های فشار روی نمونه های استاندارد از آلیاژ، در بازه دمایی ۸۰۰ تا oC ۱۰۵۰ و در نرخ کرنش ۰۰۱/۰ تا s-۱ ۱ انجام شد. در آزمایشات فشار ضمن استفاده از روانکار دمای بالا، اثر اصطکاک بر تنش سیلان به کمک مدل اصلاحی حذف و منحنی های سیلان بدست آمده برای محاسبات مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بدست آمده از منحنی های حاصل از آزمایش فشار داغ و بررسی های ریزساختاری نشان داد مکانیزم تبلور مجدد دینامیک باعث رخ دادن پدیده نرم شدن در دمای های بالا برای این فولاد است. در ضمن معادلات بنیادین فشار داغ با استفاده از پارامتر زنر- هولمن برای این فولاد تعیین شد. نتایج تغییرات تنش سیلان بر حسب دما در نرخ کرنشهای مختلف نشان داد انرژی فعال سازی تغییر شکل داغ برای فولاد خوش تراش ۶۰SPb۲۰، حدود kJ/mol ۴۳۴ است. تفاوت بین این مقدار بدست آمده با فولادهای دیگری همچون فولاهای کم کربن و کربن متوسط و فولادهای ابزار و غیره تحلیل شد. نهایتا با محاسبه ثوابت لازم برای آلیاژ مذکور، رابطه تنش سیلان با پارامتر زنر- هولمن که برای پیش بینی رفتار تغییر شکل داغ در نرخ کرنش های بالاتر مورد استفاده است، تعیین شد.

فولاد خوش تراش ۶۰SPb۲۰, رفتار فشار داغ, پارامتر زنر- هولمن, تبلور مجدد دینامیکی