عباسعلی آقایی مقدم - مرکز تحقیقات ذخایر آبزیان آبهای داخلی موسسه تحقیقات علوم شیلانی کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
عبداله حق پناه - مرکز تحقیقات ذخایر آبزیان آبهای داخلی موسسه تحقیقات علوم شیلانی کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
سیدمرتضی حسینی - مرکز تحقیقات ذخایر آبزیان آبهای داخلی موسسه تحقیقات علوم شیلانی کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
بهروز قره وی - مرکز تحقیقات ذخایر آبزیان آبهای داخلی موسسه تحقیقات علوم شیلانی کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
ملیکا قلیچ پور - دانشجوی دکترا بهداشت و آبزیان

امروزه عدم توجه به احیاء و بازسازی اکوسیستمهای اکوسیستمهای تخریب شده در رودخانه هایی مانند رودخانه قره سود در استان گلستان باعث تخریب زیستگاه های تخمریزی ماهیان رود کوچ دریای خزر نظیر ماهی کلمه شده است. هدف از این مطالعه تکثیر طبیعی ماهی کلمه در رودخانه قره سو جهت حفظ بازسازی ذخایر این گونه که نقش بسزایی در اقتصاد ساکنان و صیادان این منطقه دارد و نیز نقش همکاری و ارتباط نزدیک و هماهنگی بین تحقیقات شیلات اجراء . ترویج و آموزش در حفاظت از تکثیر طبیعی ماهی کلمه دریای خزر در رودخانه قره سو می. باشد. پس از بررسی های اولیه و براساس عوامل فیزیک و شیمیایی، بخشی از رئدخانه قره سو به طول ۵۰۰ متر انتخاب و با فنس پلاستیک با چشمه ۱۰ میلی متری به طول ۲۰ متر متصل به پایه های چوبی از دو طرف محصور گردید.در این بررسی تعداد ۲۲۰۰ عدد از مولدین ماهی کلمه دریای خزر با وزنهای ۱۲۰ تا ۲۰۰ گرمی با مشارکت جامعه صیادان و مرم صید و در محیط محصور ذخیره سازی شدند. در طی اجرای طرح رفتارهای مولدین ماهی محیط محصور مورد بررسی قرار گرفت به طور میانگین ظرفیتی معادل ده میلیون لارو بچه ماهی بین ۱۲ ۷ میلیون ) حاصل از تولید مثل طبیعی وارد زنجیره تولید رودخانه قره سو شدند بنابراین حداقل ضریب نفوذ پس از اجرای طرح در این رودخانه از صفر به ۷/۵ میلیون عدد بچه ماهی رسید. نتایج این بررسی نشان میدهد که مشارکتهای بهره برداران جامعه (صیادان و جوامع محلی روستایی می تواند بر ضریب نفوذ تولید مثل طبیعی ماهی کلمه تاثیر مثب بگذارد .(۰۵/۰>P). همچنین نتایج نشان می دهد که میزان ضریب نفوذ صیادان ۳۶ دانش آموزان ۶/۱۶. و جامعه بانوان روستایی ۳۵) بودند .(۰/۰۵>P). بنابراین به عنوان توصیه های ترویجی جهت تکثیر طبیعی میتوان به لزوم برنامه ریزی توسط اداره کل شیلات بهروری از مشارکت مردمی به منظور مراقبت و حفاظت از مسیر مهاجرت ماهیان تا محل مناسب تخم ریزی اشاره نمود با نگاهی کوتاه و بنا به تجربیات حاصل از بررسی ،حاضر اهمیت مشارکت هرچه بیشتر مردم و افکار عمومی جهت تحقق اهداف مشابه نمایان تر می شود.

مشارکت مردمی، تکثیر طبیعی، قره سو،استان گلستان