محمد حسن ملکی - دانشیار، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران
رضا رضایی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران
امید علی عادلی - دانشیار، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران
محمد مهدی رحیمیان اصل - دانش آموخته کارشناسی ارشد، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، تهران، ایران

پژوهش حاضر به دنبال شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر روی رقابت پذیری در دو سطح بنگاه و صنعت در حوزه هوانوردی است. جامعه نظری پژوهش، خبرگان، مدیران و کارشناسان شرکت ایران ایر و صنعت هوانوردی هستند. روش نمونه گیری هم به صورت قضاوتی و بر اساس تخصص افراد، انجام شد. پژوهش حاضر از منظر جهت گیری، کاربردی و از حیث روش شناسی، چندگانه کمی است. به همین خاطر از طریق مرور پیشینه رقابت پذیری، عوامل موثر بر رقابت پذیری استخراج شدند. در این مرحله، ۳۰ عامل در سطح بنگاه و ۲۵ عامل در سطح شرکت استخراج شد. چون تعداد این عوامل زیاد بود، این عوامل با آزمون بینم غربال شدند. با توجه به ضریب معناداری، ۸ عامل مرتبط با بنگاه و ۷ عامل مرتبط با صنعت برای اوویت بندی نهایی انتخاب شد. در گام بعدی این عوامل به صورت جداگانه با استفاده از تکنیک ارس، اولویت بندی شد. عوامل دارای اولویت در سطح شرکت عبارتند از: عوامل تخصص و مهارت های نیروی انسانی مورد استفاده در بنگاه یا شرکت، تعداد و ترکیب ناوگان حمل و نقل بنگاه و تابآوری بنگاه در برابر تکانههای محیطی. عوامل دارای اولویت در سطح صنعت هم از قرار زیر هستند: میزان اجماع سیاستگذاران کلیدی در مورد مسائل محوری و اساسی این صنعت و چشمانداز آن، زیرساختهای مورد نیاز و محدودیتهای انتقال فناوری خاصه در واردات هواپیمای نو. برای اعتبارسنجی نتایج، عوامل موثر با تکنیک کداس هم اولویت بندی شدند. نتایج دو روش بسیار به هم نزدیک بود. نهایتا پیشنهادهای کاربردی پژوهش بر اساس یافته های مهم و کلیدی ارائه شد.

رقابت پذیری, رقابت پذیری سطح بنگاه, رقابت پذیری سطح صنعت, صنعت هواپیمایی