مریم طهماسبی - دانشجوی دکتری ترویج کشاورزی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران
بهمن خسروی پور - استاد گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران
مسعود برادران - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران
منصور غنیان - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران

در دهه اخیر، بهبود فضای کسب و کار مورد توجه جدی دست­اندرکاران توسعه قرار گرفته است. در حوزه پژوهش، اگرچه مطالعاتی به بررسی عوامل موثر بر فضای کسب و کار کشور در معنای عام آن پرداخته­اند، به­نظر می­رسد ماهیت­شناسی و مفهوم­سازی از آن در حیطه­های موضوعی خاص مورد غفلت قرار گرفته است. در همین رابطه، این پژوهش اکتشافی آمیخته با هدف شناسایی مولفه­های برسازنده فضای کسب و کارهای زنان روستایی در استان­های گیلان و مازندران انجام شد. انتخاب افراد نمونه بر پایه اصول نمونه­گیری غیراحتمالی صورت گرفت. داده­های کیفی از طریق مصاحبه­های نیمه­­ساختار یافته­ گرد­آوری و با روش تئوری داده­بنیان و کاربرد نرم­افزار ATLAS.ti تحلیل گردید. کدهای برآمده از متن مصاحبه­ با ۲۴ مطلع کلیدی، در قالب ۹ طبقه اصلی دسته­بندی و در فرایند تحلیل سلسله مراتبی با نرم­افزار Super Decision وزن­دهی شدند. یافته­ها حکایت از آن داشت که فضای کسب و کارهای زنان روستایی در مقایسه با بنگاه­های بزرگ صنعتی و حتی بنگاه­های روستایی کوچک تحت کنترل مردان، از ماهیت، ترکیب و اولویت­های متفاوتی برخوردار است. در میان طبقات مفهومی برآمده، وضعیت بازارها؛ استراتژی­ها و سیاست­های کلان حاکمیت؛ قوانین و مقررات؛ و زیرساخت­های فیزیکی و زیستی، به ترتیب و در فاصله­ای قابل توجه با سایر مولفه­ها، بالاترین وزن­ها را به خود اختصاص دادند که بر ضرورت توجه و اولویت آن­ها در پروژه­های حمایت از کسب و کارهای زنان روستایی دلالت دارد.

توسعه روستایی, بنگاه های کوچک روستایی, توانمندسازی زنان, زنجیره ارزش کشاورزی