حمزه علی علیزاده - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
مریم طهماسبی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک، سیستم آبیاری پایه در اراضی زراعی شبکه آبیاری پایاب سامانه گرمسیری استان ایلام می باشد. وضعیت اقلیمی مناطق گرمسیری استان به ویژه دشت مهران به گونه ای است که متوسط سرعت باد در ماه های اردیبهشت تا شهریور (مصادف با کشت تابستانه) بیشتر از ۱۶ کیلومتر بر ساعت بوده و استفاده از آبیاری بارانی به علت گرمای زیاد، رطوبت نسبی پایین و سرعت باد بالا دارای محدودیت شدید می باشد. به همین منظور توسعه سیستمی که بتواند در کشت دوم که شرایط برای آبیاری بارانی مناسب نیست، اراضی را تحت پوشش قرار دهد ضروری می باشد. هدف از این پژوهش امکان سنجی هیدرولیکی و اقتصادی تبدیل سیستم آبیاری بارانی به قطره ای نوارای (تلفیقی) در کشت تابستانه می باشد. برای این منظور ابتدا سناریوهای مختلف توسعه زیرساخت های لازم برای تبدیل سیستم آبیاری بارانی به قطره ای طراحی و سپس این سناریوها در سطح قطعات زراعی از لحاظ هیدرولیکی (نرم افزارWater- GEMS) و اقتصادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که هزینه تهیه و اجرای زیرساخت های تبدیل سیستم آبیاری بارانی به قطره ای نواری در هر هکتار بین ۱/۱۵ تا ۸/۱۵ میلیون ریال (معادل ۷/۵ درصد هزینه شبکه فرعی) و هزینه بهره برداری سالانه ۱۹ میلیون ریال می باشد. توسعه آبیاری تلفیقی در سطح ۱۲۳۵۰ هکتار اراضی زراعی شبکه باعث صرفه جویی ۸۵/۸ میلیون مترمکعب در مصرف آب و افزایش درآمدهای خالص کل طرح از ۱۴۵۷۰۹ به ۱۶۵۷۳۱ میلیون ریال می شود.

آبیاری تلفیقی, ارزش خالص, نسبت سود به هزینه, تحلیل هیدرولیکی