احمد اخیانی - دانشجویی دکتری شیمی و حاصلخیزی خاک گروه مهندسی علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
حمید رضا متین فر - مدیر گروه مهندسی علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، خرم آبد، ایران
هادی اسدی رحمانی - رییس بخش بیولوژی موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران

کیفیت خاک بیانگر توانایی خاک در ارائه خدمات زیستی، اکولوژیکی و قابلیت تولید است. تعیین شاخص های کیفیت خاک و بیان کیفیت خاک نیازمند اندازه گیری تعداد زیادی از خصوصیات خاک است. امروزه فعالیت های آنزیمی خاک به عنوان یک شاخص مناسب جهت ارزیابی اثرات عوامل محیطی و مدیریتی بر کیفیت خاک شناخته شده­اند. هدف از این تحقیق توسعه مدل­های رگرسیونی بین فعالیت های آنزیمی و ویژگی­های خاک در طول یک ترانسکت از جهت شمال به جنوب می­باشد. برای این منظور از سه منطقه شهرستان میامی استان سمنان، ۱۲۰ نمونه خاک با روش تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شد. خصوصیات خاک و مقادیر آنزیم­ها طبق روش های استاندارد تعیین شد. روابط موجود بین ویژگی­های خاک و فعالیت سه آنزیم بتاگلوکوزیداز، فسفاتاز قلیایی و اوره­آز با استفاده از روش رگرسیون خطی ((OLS مدل­سازی شد. نتایج نشان داد، به طورکلی فعالیت های آنزیمی از جنوب به شمال شهرستان افزایش یافته و آنزیم بتاگلوکوزیداز دارای بیشترین ضریبتغییرات (۶۸%) بوده است. مدل­های رگرسیونی ارائه شده با دقتی (R۲adj) در دامنه ۷/۵۰% تا ۴/۷۰% توانستند فعالیت آنزیمی خاک را پیش بینی کنند. مهمترین ویژگی­های خاک موثر بر فعالیت آنزیمی در مناطق شمالی به ترتیب اولویت کربن آلی، بافت، ظرفیت تبادل کاتیونی، فسفر و پتاسیم و در مناطق جنوبی کربن آلی، هدایت الکتریکی و pHبودند. بررسی­های اعتبارسنجی مدل­ها هم در مرحله صحت­سنجی(RMSE, R۲adj) نشان داد درجه تخمین مدل­ها از اعتبار کافی برخوردار است. نتایج این تحقیق در بهبود برنامه­ریزی­های مدیریتی جهت مدیریت پایدار خاک کاربرد دارد.

آنزیم, ویژگیهای خاک, ترانسکت, مدل پیش بینی