سید حسین محمدزاده - فارغ التحصیل دکتری گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
علیرضا کرباسی - استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
حسین محمدی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

تجارب چندساله اخیر ایران نشان می دهد که تکیه اقتصاد به درآمد حاصل از فروش نفت خام، بی ثباتی درآمد صادراتی را به دنبال دارد.زعفران یکی از اقلام مهم صادراتی بخش کشاورزی و گیاهان دارویی است که در سال های اخیر علی رغم افزایش سطح زیرکشت و تولید ، صادرات هم پای آن رشد نداشته است. استان خراسان رضوی یکی از استان های پیش رو در تولید و تجارت این محصول به حساب می آید. این مطالعه بر آن است تا ضمن ارائه شاخص چندبعدی توسعه صادرات به بررسی عامل های موثر بر این شاخص در مورد محصول زعفران در خراسان رضوی و کشورهای طرف تجارت آن در دوره زمانی ۲۰۲۰- ۲۰۱۱ بپردازد. آمار و اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه از ۲۴ شرکت صادرکننده فعال در این حوزه در استان خراسان رضوی و ۱۴ شرکت صادرکننده در کشورهای آلمان، ایتالیا، هند و چین جمع آوری گردید. به منظور بررسی شبکه تجارت خارجی زعفران و عوامل موثر بر شاخص توسعه صادرات از الگوی پانل سه بعدی استفاده گردید. اندازه گیری شاخص توسعه صادرات با استفاده از زیرشاخص های عملکرد صادرات، مدیریت صادرات و راهبرد صادراتی انجام گردید. نتایج نشان داد که سابقه فعالیتی شرکت، اندازه شرکت، استراتژی های بازاریابی، استانداردهای صادراتی، هزینه های تحقیق و توسعه، شاخص سیاست حمایتی دولت، دیپلماسی خارجی دولت، ارزش تولیدات داخلی، توسعه برند و آمیخته های بازاریابی از عوامل اثر گذار بر شاخص توسعه صادرات گیاهان دارویی می باشد.

توسعه صادرات, زعفران, خراسان رضوی