فاطمه عبدالله پور سنگچی - دانشجوی دکتر مدرسی مبانی نظری اسلام، دانشگاه تهران.
حسین رهنمایی - استادیار دانشکده اندیشه و معارف اسلامی دانشگاه تهران.

اگر چه ادیان و مذاهب مختلف ، در حقیقت و ماهیت وجودی خود مشترک هستند اما در طول تاریخ بشر در بسیاری از همین ادیان، به فراخور زمان یا مکان و شرایط اجتماعی -فرهنگی ، دیدگاه خاص و متفاوتی نسبت به انسان و آموزه های دین وجود دارد که موجب پذیرش و مقبولیت آیین آنها شده است . در این میان، یکی از این مذاهب که نگرش متفاوتی نسبت به انسان و هستی دارد، فرقه مهایانه است . در این نوشتار، با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و استفاده از روش توصیفی -تحلیلی ، ابتدا آیین مهایانه و عناصر نیایش آنها تبیین گردیده و سپس به نقد این فرقه از دیدگاه اندیشمندان اسلامی پرداخته شده است مهمترین . مسئله در بودیسم مهایانه این است که اگر چه لذت و خوشی ، بخشی از این زندگی است اما زندگی همواره پر از رنج است و مرگ رهایی نهایی از رنج است . انسان باید خود را به مرحله »نیروانا« برساند تا از این رنج رهایی یابد و نیروانا هدف غایی آیین مهایانه است . نو آوری تحقیقی در این است که در مورد عناصر نیایش در مهایانه و نقد آن از دیدگاه اندیشمندان، آثاری به شکل مستقل و فارسی یافت نمی شود. لذا چنین پژوهشی به سبب فقدان آثار مستقل و فارسی در این زمینه ، اهمیت بررسی عناصر نیایش را به عنوان فصل مشترک همه ادیان و لزوم توجه به مبانی فکری مکتب مهایانه ، به عنوان یکی از رایج ترین و بزرگترین مکاتب بودایی ، ضروری می نماید.

تناسخ ؛ مهایانه ؛ مانا؛ نیایش ؛ نیروانا.