رضا افخمی - دانشیار دانشگاه یزد
سیما شفیعی - دانش آموخته ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه یزد

شکوفایی ادبیات عرفانی زمینه ای فراهم آورد تا عاشقان معبود یکتا بتوانند عشق آسمانی خود را در قالبی نو و با استفاده از اصطلاحاتی چون شراب،سکر،ساقی،هوی،وحدت وجود،زن و...به تصویربکشند.عبدالغنی النابلسی شاعر و متصوف عثمانی درزمره همین افراد است که اشعار زیبایی در این حوزه سروده است. پژوهش حاضر،با بررسی کتاب دیوان الدواوین شاعر، انگیزه های نابلسی در روی آوردن به عرفان و تصوف،مهم ترین اصطلاحات و تعابیرعرفانی و مفاهیم آن و هنر و مهارت شاعر دربکار گیری این اصطلاحات، به روش توصیفی تحلیلی،دریافته تعلیم علوم دینی نزد استادی چون عبدالباقی حنبلی،آشنایی بااشعار بزرگانی چون ابن فارض، ابن عربی و تلمسانی وی را به سمت عرفان و تصوف سوق داد.نابلسی از بیشتر تعابیر عرفانی به ویژه وحدت وجود،شراب، زن،تجلی،حبیب و محبوب و...بهره جسته و در اثبات عشق عرفانی خود، هنرمندانه از تمثیلات متعددی چون دریاوموج، اعداد،شراب وحباب روی آن،جوهر و مرکب و...در اشعار وحدتیه خود استفاده کرده است.همچنین خویش را در جایگاه مرشد و واعظی قرار داده و به این صورت مخاطبان خود را به نوشیدن شراب عشق الهی دعوت می کند.شاعر ازاصطلاح زن نیز طوری تعبیر می کند که در ابتداخواننده باتوصیف مادی زن دوره جاهلی مواجه می شوداما با تامل در ابیات، مقصود حقیقی شاعر رادرمی یابد و به عرفانی بودن این توصیفات به ظاهر مادی پی می برد.

عرفان و تصوف, عبد الغنی النابلسی, دیوان الدواوین, خمر, وحدت وجود