ذبیح الله علیپور
حسین علی پور

بی تردید یکی از واجبات الهی که اتفاقا جزء فروعات دین بر شمرده می شود، امر به معروف و نهی از منکر است. و ادله قرآنی، روایی و عقلی بر وجوب و لزوم اجراء آن در جامعه، وجود دارد. و انسان ها بر اجراء آن در جامعه مکلف هستند. اما مسئله این است وجوب این دو بر همه افراد جامعه به صورت عینی مانند نماز، واجب است یا به صورت کفائی بوده و با انجام بوده و با انجام فردی از عهده دیگران ساقط است؟ بعد از بررسی ادله و با استفاده از عموم آیه ۱۰۴ سوره آل عمران و عمومات صحیحه ابی سعید الزهری از امام صادق علیه السلام و همچنین رد ادله عقلی «عبث بودن وجوب عینی بودن امر به معروف و نهی از منکر بعد از نتیجه دادن» برای قول کفائی، زیرا استناد به آن عمل به اصل در صورت وجود نص است. و قول عینی بودن از عموم آیات و روایات به دست می آید، و اینکه ما قبول نداریم عینی بودن بدون فائده و عبث است و اینکه میان عمومات و اصل تعارض رخ داده و اصل در مقابل عمومات توان استدلال ندارد. و همچنین تضعیف روایات مسعده بن صدقه به سبب ارسال در حدیثی که عیاشی از ابی عمرو الزبیری در حدیثی که از بکر بن الصالح نقل شده است، به این نتیجه رسیده ایم که امر به معروف و نهی از منکر، ۲ واجب عینی هستند.

دو واجب کفائی، دو واجب عینی، وجوب بر عده ای خاص، تفصیل در مسئله