نسرین حیدری - دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام
یاسر علیزاده - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام.
حمزه علی علیزاده - استادیار گروه علوم مهندسی آبیاری و زهکشی-دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام

هدف: این مطالعه به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و میزان مصرف نیتروژن بر کارایی مصرف نور و نیتروژن و رابطه آن ها در شرایط آب و هوایی ایلام انجام شد. مواد و روش: آزمایش به صورت کرت های خردشده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام اجرا شد. آبیاری بعنوان عامل اصلی در سه سطح (۱۰۰I۱۰۰=، ۸۰I۸۰= و ۶۰I۶۰= درصد نیاز آبی گیاه)، و عامل فرعی کود نیتروژن در سه سطح (۰N۰=، ۱۰۰N۱۰۰= و ۱۵۰N۱۵۰= کیلوگرم در هکتار) بود.یافته ها: بالاترین میزان عملکرد دانه و زیستی به ترتیب با ۵۲۷۵ و ۱۷۲۰۹ کیلوگرم در هکتار در تیمار I۱۰۰ N۱۵۰ بدست آمد. پایین ترین میزان عملکرد دانه (۱۸۸۳ کیلوگرم در هکتار) و زیستی (۷۹۴۸ کیلوگرم در هکتار) در تیمار I۶۰N۰ مشاهده شد. کارایی مصرف نور گیاه ذرت، تحت تاثیر تیمارهای مختلف آبیاری و نیتروژن قرار گرفت و بین ۹۷/۱ (تیمار I۶۰N۰) تا ۶۶/۲ گرم بر مگاژول (تیمار I۱۰۰ N۱۵۰) متغییر بود. بالاترین میزان جذب تشعشع (۱۲۶۱ مگاژول بر متر مربع) در تیمار I۱۰۰ N۱۵۰ بدست آمد و کمترین میزان جذب تشعشع (۷۴۰ مگاژول بر متر مربع) در تیمار I۶۰N۰ مشاهده شد. بیشترین کارایی زراعی(۵/۴۷) و جذب (۶/۱) نیتروژن در تیمار I۱۰۰N۰ بدست آمد و بالاترین کارایی مصرف نیتروژن (۸۴/۳۰) در تیمار I۸۰N۰ حاصل شد.نتیجه گیری: در رژیم های مختلف آبیاری، رابطه بین کارایی مصرف نور و کارایی زراعی نیتروژن، یک رابطه معکوس بود. همچنین نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از نیتروژن بیشتر، راهکار مناسبی برای بهبود عملکرد دانه در شرایط کم آبیاری نیست

تنش خشکی, جذب تشعشع, شاخص سطح برگ, کارایی نیتروژن, مدیریت پایدار منابع