معصومه تقی بیگی - کارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشگاه رازی کرمانشاه
حسین آگهی - دانشیار دانشکده کشاورزی، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشگاه رازی کرمانشاه
علی اصغر میرک زاده - استادیار دانشکده کشاورزی، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشگاه رازی کرمانشاه

باتوجه به افزایش سریع و گسترده جمعیت، ازجمله جمعیت روستایی ایران، و ناتوانی بخش کشاورزی در اشتغال زایی کافی برای نیروی کار حجیم و فزاینده روستایی، توسعه اشتغال غیرکشاورزی به ویژه برای گروه های کم زمین یا فاقد زمین، اهمیت بسزایی دارد. یکی از کسب وکارهایی که در سال های اخیر درخصوص زنان روستایی به آن توجه شده، مشاغل خانگی است. در کشورهای جهان سوم درصد کمی از زنان روستایی در این زمینه مشغول به کار هستند و متاسفانه کار خانگی این عده نیز در قالب نهاد یا موسسه مشخصی تعریف نشده است. ازین رو، پژوهش کاربردی حاضر پژوهش حاضر، کاربردی با هدف بررسی راهکارهای مناسب توسعه مشاغل خانگی از دیدگاه زنان روستایی و کارشناسان است، که با روش توصیفی پیمایشی در سال ۱۳۹۰ انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل ۱۵۰۰۰ زن روستایی و ۵۰ کارشناس صاحب نظر در زمینه مشاغل خانگی بود و حجم نمونه براساس جدول مورگان ۳۷۵ نفر زن روستایی و ۵۰ نفر کارشناس تعیین گردید. روش نمونه گیری در جامعه زنان به صورت طبقه ای با انتساب متناسب، و در جامعه کارشناسان سرشماری بود. روایی پرسشنامه با بهره گیری از نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برای هریک از موانع توسعه مشاغل خانگی شامل خانوادگی، فردی، اقتصادی، دولتی و شخصیتی به ترتیب ۸۷/۰، ۸۸/۰، ۷۶/۰، ۸۹/۰، ۸۷/۰ محاسبه شد، که نشان دهنده مناسب بودن ابزار پژوهش است. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نشان داد که مهم ترین موانع توسعه مشاغل خانگی از دید زنان به ترتیب موانع شخصیتی، فردی، اقتصادی، خانوادگی و دولتی است. از دید کارشناسان، مهم ترین این موانع به ترتیب موانع خانوادگی، فردی، شخصیتی، دولتی، و اقتصادی هستند. نتایج مطالعات همبستگی، ارتباط مثبت و معناداری را بین عضویت در تشکل ها، سطح تحصیلات زنان و توسعه مشاغل خانگی با احتمال خطای ۰۱/۰ نشان می دهند. بین سایر متغیرها ازقبیل سن زنان، وضعیت تاهل، داشتن یا نداشتن الگوی نقش، موفقیت یا عدم موفقیت الگوی نقش، داشتن تجربه شخصی در زمینه مشاغل خانگی و توسعه کسب وکارهای خانگی رابطه معناداری وجود ندارد.

اشتغال, راهکارها, زنان روستایی, مشاغل خانگی, موانع