کبری محمدصلاحی - دانشجوی دکتری، ریاضی کاربردی، آموزش و پرورش شهرستان خوی

تحلیل محتوای کتب درسی روشی مناسب جهت تعیین میزان اثربخشی برنامه درسی مدون است و به برنامه ریزان درسی کمک می کند بفهمند محتوا چه اندازه دانش آموزان را در فعالیت های یاددهی و یادگیری درگیر کرده و به چالش می کشد. تکنیک تحلیل محتوای ویلیام رومی، روشی متداول در بررسی کتاب های درسی علوم است. هدف این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب ریاضی پایه ششم چاپ۱۴۰۲ با آخرین تغییرات آن است. جهت بررسی از روش تکنیکی تحلیل محتوا، یا روش ویلیام رومی استفاده شده است. جامعه آماری تمامی کتاب های درسی دوره ابتدایی بوده و به عنوان نمونه کتاب ریاضی پایه ششم انتخاب شده است. همانطور که ملاحظه گردید نتایج حاصل از تحلیل متن کتاب نشان داد با توجه به عدد((۰.۷۵۱ که ازمحاسبه شاخص درگیری یادگیرنده متن کتاب به دست آمده این عدد در محدوده بین((۰.۴ − ۱.۵ است و درچنین محتوایی، فراگیران به توانایی های تفکر، مشاهده و تحلیل گری، دقت، پویایی وانگیزه یادگیری دست می یابند و قدرت پژوهندگی و حل مسئله را کسب خواهند کرد. از سویی نتایج حاصل از شکل ها و منحنی ها با توجه به عدد((۱.۳۶۳ که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده در متن کتاب به دست آمده است، بیان می کند این عدد بیشتر از (۰.۴) بوده و بنابراین کتاب توانایی فکرکردن را در فراگیران افزایش می دهد. همچنین نتایج حاصل از فعالیت های پیشنهادی کتاب با توجه به عدد((۴.۱۵ که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده درفعالیت های پیشنهادی کتاب به دست آمده و از (۱.۵) بیشتر است؛ بیانگر این است که فعالیت های کتاب توانایی فکر کردن در فراگیران را افزایش نمی دهد و دانش آموزان را با فعالیت های مناسب درگیر نمی کند و مرتب از دانش آموزان می خواهد که فعالیتی را انجام دهند. از طرفی نتایج حاصل از پرسش های متن کتاب با توجه به عدد (۰.۷) که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده، درپرسش های متن کتاب به دست آمده؛ در محدوده بین((۰.۴ − ۱.۵ قرار دارد، بنابراین در چنین محتوایی، فراگیران به توانایی های تفکر، مشاهده وتحلیل گری، دقت، پویایی وانگیزه یادگیری دست می یابند وقدرت پژوهندگی وحل مسئله را کسب خواهندکرد. با توجه به نتایج، پژوهشگر چهار مولفه از مراحل تحلیل محتوای ویلیام رومی را مورد بررسی قرار داده است، اگرمحتوای کتاب را ۴۴ در نظر بگیریم، ۳۴ محتوای کتاب (شکل ها، متن و پرسش های متن) فعال بوده و، ۱۴ محتوای کتاب (فعالیت ها) غیرفعال بوده است.

تحلیل محتوا، ریاضی پایه ششم، روش ویلیام رومی