مصطفی احمدوند - استاد، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.
آیت اله کرمی - دانشیار، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.
کبری پیرداده بیرانوند - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

سدها با ایجاد تغییرات در زیست بوم های طبیعی و انسانی پیرامون، همواره پیامدهایی را به دنبال داشته اند. لذا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی آثار اقتصادی و اجتماعی سد ایوشان در استان لرستان بر روستاهای هم جوار بود که به شیوه پیمایش صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش، خانوارهای ساکن در روستاهای محدوده سد ایوشان (ایوشان، چکمه سیاه، گل دره و چغلوندرود علیا) بودند که حجم نمونه با استفاده از جدول بارتلت و همکاران، ۹۰ خانوار برآورد و متناسب با جمعیت هر روستاها به صورت تصادفی ساده در بین آن ها توزیع گردید. در هر خانوار، سرپرست آن مورد پرسش قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای محقق ساخته بود که روایی صوری آن توسط پانل متخصصان موضوعی (اساتید) موردبازنگری و تایید قرار گرفت و پایایی آن نیز با انجام مطالعه راهنما با ۲۵ سرپرست خانوار، خارج از محدوده تحقیق و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (۶۲۳/۰ تا ۸۷۹/۰) به دست آمد. یافته ها نشان داد، احداث سد ایوشان مولفه های اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده که این اثرگذاری افزایشی بوده است. همچنین مولفه های اجتماعی نیز تحت تاثیر احداث سد قرار گرفته اند که تاثیر سد بر مولفه نزاع و درگیری محسوس تر از سایر مولفه های اجتماعی بوده به نحوی که نزاع و درگیری نسبت به گذشته کمتر (۳۱۸/۰-) شده است. تحلیل مولفه های اقتصادی و اجتماعی در روستاهای پیرامون حاکی از آن است که میزان تاثیر سد بر هر یک از مولفه های اقتصادی و اجتماعی در روستاهای پیرامون متفاوت است. در پایان با توجه به نتایج و وضعیت مولفه ها در روستاهای موردمطالعه، پیشنهادهایی به منظور بهبود وضعیت ارائه شده است.

آثار اقتصادی - اجتماعی, ارزیابی سد, آزمون t تک نمونه, ایوشان, جوامع محلی