سمیرا کنعانی - دانشجوی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمد قهرمان زاده - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
قادر دشتی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

وجود نوسانات قیمت موادغذایی و اثرگذاری آن بر امنیت غذایی و رفاه جامعه منجر به علاقه مندی اقتصاددانان به بررسی عوامل موثر برقیمت موادغذایی گردیده است. از جمله عوامل اثرگذار بر نوسانات قیمت موادغذایی، ناپایداری و بی ثباتی نرخ ارز در کشور می باشد که می-تواند عدم اطمینان بیشتری در مورد قیمت موادغذایی در آینده ایجاد کند و رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد. هدف: مطالعه حاضربررسی اثر نرخ ارز بر نوسانات قیمت موادغذایی در ایران میباشد تا اثرات نرخ ارز بر متغیرهای کلان اقتصادی ازجمله رشد تولید و تقاضاکشورپرداخته شود. بدین منظور از مدل های خانواده GARCH بهره گرفته شد. داده های مورد نیاز برای مطالعه حاضر شامل قیمتموادغذایی بصورت ماهانه در قالب شاخص قیمت PPI، نرخ ارز و نقدینگی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران طی دوره ی زمانی ۹۵-۱۳۸۳ جمع آوری شده است. نتایج: نشان داده شد که متغیرها در سطح ناایستا بوده و با یکبار تفاضل گیری ایستا می شوند. سپس معادلهمیانگین شرطی برای متغیرها برآورد گردید و آزمون وجود اثرات ARCH خطی و غیرخطی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج موید آن بود کهمتغیرها دارای اثر ARCH غیرخطی هستند در نتیجه واریانس ناهمسانی به صورت نامتقارن وجود دارد. لذا مدل های GARCH نامتقارنبرای سری قیمت مواد غذایی برآورد گردید که از بین ۸ مدل، مدل SAGARCH الگوی مناسبی تشخیص داده شد. درضمن از این مدلبرای بیان اثر نامتقارن اخبار نیز بهره گرفته شد. یافته های مطالعه بیانگر آن است علامت ضریب متغیر رشد نرخ ارز در معادله واریانسشرطی مثبت بوده یعنی با افزایش نوسانات نرخ ارز نوسانات قیمت موادغذایی نیز افزایش می یابد. از لحاظ عددی مقدار این ضریب برابر۱۱/۷۸ میباشد بدین مفهوم که اگر ۱ درصد رشد نرخ ارز افزایش یابد تلاطم قیمت موادغذایی ۰/۱۱۷۸ درصد افزایش خواهد یافت. از آن جایی که قیمت موادغذایی از عوامل مهم و تعیین کننده ی امنیت غذایی کشور بوده و رشد نرخ ارز اثر بسزایی در نوسان قیمت موادغذاییدارد، توصیه میشود در صورت کافی بودن موجودی ذخایر ارزی کشور، دولت همچنان با نرخ ارز ترجیحی اقدام به واردات اقلام موادغذایی ضروری مردم نماید تا قدرت خرید مردم روز به روز کمتر نشود.

موادغذایی، نرخ ارز، نوسانات قیمت، مدل های خانواده GARCH