سمیه کامروا - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ناد علی بابائیان جلودار - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ناد علی باقری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

مقدمه: شوری یکی از فاکتورهای نامطلوب محیطی برای گیاهان است که رشد و باروری آن­ها را تحت تاثیر قرار می‎دهد. برنج به‎عنوان دومین غله جهان بعد از گندم، گیاهی نسبتا حساس به تنش شوری است. پروتئین کینازها گروه مهمی از آنزیم­های کیناز هستند که آمینواسیدهای مشخصی را در ساختار پروتئین فسفریله می­کنند. این آنزیم­ها در ارتباطات سلولی و القای پیام رشد و تکثیر نقش مهمی ایفا می­کنند. بنابراین شناسایی و ارزیابی عملکرد ژن­های خانواده ژنی پروتئین کیناز در برنج به درک ما درباره مکانیسم مولکولی مقاومت به تنش کمک خواهد کرد.مواد و روش­ ها: بررسی الگوی بیان ژن SAPK۲ در دو رقم متحمل و حساس به شوری برنج در سال ۱۴۰۰ در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تنش شوری در چهار سطح شاهد، ۳، ۶ و ۹ دسی­زیمنس بر متر و فاکتور زمان در سه سطح (۶، ۱۲ و ۲۴ ساعت بعد از اعمال تنش) بررسی شد. نمونه‎برداری از برگ گیاه در مرحله گیاهچه (۵-۶ برگی) جهت بررسی بیان ژن SAPK۲ و ژن کنترل داخلی ۱۸srRNA صورت گرفت.یافته ­ها: نتایج بررسی الگوی بیان ژن نشان داد که در سطح شوری سه دسی­زیمنس بر متر و شرایط بدون تنش، بین رقم متحمل و حساس تفاوتی وجود ندارد، اما در سطوح شش و نه دسی­زیمنس بر متر، با افزایش زمان بعد از اعمال تنش، میزان بیان ژن SAPK۲ افزایش نشان داد. حداکثر بیان ژن در سطح شوری نه دسی­زیمنس بر متر و ۲۴ ساعت بعد از اعمال تنش بود. همچنین بررسی منحنی ذوب ژن SAPK۲ در هر دو رقم متحمل و حساس نشان داد دمای ذوب حدود ۸۱ درجه سانتی‎گراد است.نتیجه­ گیری: با افزایش سطح شوری میزان بیان ژن SAPK۱ در گیاه برنج افزایش می­یابد. همچنین بررسی اثر زمان بعد از اعمال تنش، بر میزان بیان ژن SAPK۱ نشان داد در ساعات اولیه بعد از اعمال تنش، میزان بیان ژن ناچیز بود اما با افزایش زمان تا ۲۴ ساعت، بیان ژن افزایش یافت.

برنج, شوری, بیان ژن, کیناز