فریبا احمدی - هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل

در حوزه اخلاق هنجاری سه نظریه معروف است ، غایت گرایی (اصالت نتیجه) وظیفه گرایی (اصالت وظیفه) و بالاخره نظریه مبتنی بر فضیلت، اخلاق اصولی یا دستوری بخش مهمی از فلسفه اخلاق را تشکیل می دهد و در پی نظامی از اصول حاکم بر افعال اخلاقی است. در دو نظریه فوق سول این است که چه باید بکنم؟ اما در نظریه فضیلت سوال این است که چگونه فردی باید بشوم؟ اخلاق به فضائل و رذائل تقسیم می شود. مدافعان اخلاق فضیلت دینی مبدا فضائل را توحید و منشاء رذائل را شرک و کفر می دانند. دانشمندان اسلامی توجه زیادی به چگونه بودن دارند ولی دانشمندان معاصر غربی از چگونگی رفتار سخن می گویند. در تفکر آن ها اخلاق مربوط به رفتار ادمی است اما دانشمندان اسلامی بر تعدیل غرایز و مبارزه با نفس تاکید دارند.اخلاق و روان شناسی هر دو به کاوش در رفتار می پردازد اما حوزه کاری آنها از هم جداست. روان شناسی در رفتار اشخاص تحقیق و از هست ها و صفات شخصیت بحث می کند. اما اخلاق از رفتار بایسته و خلق خوی مناسب فرد و از بایدها بحث می کند. بین این دو پیوندیست که در درمان اخلاق ناپسند و اصلاح افراد مفید است. دیدگاه های روان شناسی با توجه به مبانی اعتقادی، تعریف و شاخصی برای اخلاق ارائه داده اند. در دیدگاه روان کاوی، اخلاق معادل فرا خود یا وجدان است و شاخص آن احساس گناه است دیدگاه رشدی شناختی تعریف اخلاق را قضاوت آگاهانه اعمال دانسته و شاخص آن توانائی قضاوت است و در دیدگاه مذهبی اخلاق به صورت انجام کار نیک و دوری از کار زشت با بهره برداری از آزادی تعریف می شود و شاخص اخلاق وجود ایمان در شخص است و رشد اخلالق سن یا مرز مشخصی ندارد.

اخلاق فضیلت، مکاتب روان شناسی، فعل اخلاقی