محمدجواد محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان
مجتبی علیشاهی - استادیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز
امیر آرامون - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران
رضا جهان تیغ - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه
الهام خواجه جوپاش - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان
مرضیه ظریف جو - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان
هدی دهدار - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان

چکیده اخیرا استفاده از مواد افزودنی (محرک‎های رشد، ایمنی و دارویی) در آبزی پروری افزایش یافته است. با توجه به افزایش این مواد به جیره‎های غذایی و اثرات نامناسب برخی از این مواد، بر آن شدیم تا تاثیر عصاره گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata) که دارای اثرات تحریک ایمنی و خاصیت ضد باکتریایی اثبات شده می باشد را بر رشد، کبد و طحال بچه ماهیان قزل آلا رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) بررسی کنیم. ۳۶۰ قطعه بچه ماهی با وزن متوسط ۲۳/۵ ± ۳۰ گرم به چهار تیمار در سه تکرار (هر تکرار ۳۰ قطعه ماهی) تقسیم گردیدند. تیمارها با غذای حاوی درصدهای صفر (کنترل)، ۰.۱ ، ۰.۵ و ۱ درصد عصاره اسفرزه به مدت ۶۰ روز تغذیه شدند. بیومتری در ابتدای دوره و انتهای دوره (روز ۶۰) انجام شد. در انتهای دوره کبد و طحال هر ماهی وزن شده و شاخص های کبد و طحال بین تیمارها مقایسه گردید. نتایج نشان داد فاکتورهای رشد در تیمارهای تغذیه شده با غذای حاوی ۰.۵ و ۱ درصد عصاره اسفرزه نسبت به تیمار کنترل به طور معنی داری بهبود یافته است (۰۵/۰P). به طور کلی می‎توان نتیجه گرفت که عصاره گیاه اسفرزه اثرات مثبتی بر تحریک رشد و کارایی طحال بچه ماهی قزل‎آلای رنگین‎کمان داشته است و اثرات سوئی بر کبد بچه ماهیان ندارد.

قزل آلای رنگین کمان, اسفرزه, رشد, شاخص کبدی, طحال