سیدمحمدحسن مصطفوی - عضو هیئت علمی گروه اقتصاد ایران و توسعه پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس ، مربی

ادبیات و تئوری های توسعه و شکل گیری تمدن، مسیر بلندی را پشت سر گذاشته است. ابتدا نقش سرمایه های فیزیکی مانند منابع طبیعی و مالی در جهت تولید هرچه بیشتر مورد تاکید بود، بعدها به توسعه که در آن، به ویژه تبدیل نیروی انسانی (عامل کار) به سرمایه انسانی (مهارت ها، تخصص ها و دانش) مورد توجه واقع شد و سپس سرمایه های اجتماعی و نهادی مدنظر قرار گرفت که حاصل تعامل نهادها، شهروندان و دولت بود. به تدریج موارد فوق تحت عنوان «حکمرانی خوب) مطرح گردید که شاخص های دیگری مانند ساختار سیاسی، نظام قضایی را نیز در بر گرفت که در این میان، نقش تعلیم و تربیت که تجلی فرهنگ جامعه می باشد، از اهمیت بسیاری برخوردار شده است در آموزه های اسلامی به ویژه گرایش شیعی، بر نقش حاکمیت - دولت و نظام قضایی، همچنین علم، تعلیم و تربیت، تاکید شده که توجه به مفاهیم، مبانی و پیش فرض ها و به روز نمودن با توجه به روح آنها ضروت می یابد. مقاله حاضر که با استفاده از داده های اسنادی - کتابخانه ای به روش توصیفی - تحلیلی نگارش یافته، به قرون اولیه پس از ظهور اسلام و شکل گیری تمدن اسلامی و اهم دلایل آن با نگاه غیر متعارف می پردازد و در پایان پس از جمع بندی و نتیجه گیری، پیشنهادهایی چند عرضه می دارد.

توسعه، نهاد فرهنگ وآموزش، ساختار سیاسی، نظام قضایی، آموزه های اسلامی، نوآوری