فرزانه زندیه - دانشچوی دآترای مهندسی اآتشاف معدن، دانشگاه شهید باهنر آرمان
محمدرضا شایسته فر - دانشیار بخش مهندسی معدن، دانشگاه شهید باهنر آرمان
غلامرضا رحیمی پور - استادیار بخش مهندسی معدن، دانشگاه شهید باهنر آرمان

داده های ترآیبی compositional داده های بسته حاوی اطلاعات نسبی می باشند آه حاصل جمع این گونه داده ها ثابت می باشد( به عنوان مثال 100 % ) به همین دلیل ساختار همبستگی داده های ترآیبی شدیدا نااریب است و نتایج روش های آماری چند متغیره بدون اعمال تبدیلات مناسب بر داده ها، خطادار می باشد. از جمله این تبدیلات، خانواده تبدیلات لگاریتم ریشه ای logratio است. اغلب جهت بازآردن داده های بسته از تبدیل لگاریتم ریشه ای مرآزی clr استفاده می گردد. هرچند این تبدیل را نمی توان برای روش های آماری مقاوم robust استفاده نمود. بنابراین بایستی داده ها تحت تبدیل لگاریتم ریشه ای ایزومتریک ilr قرار گیرند هرچند، متغیر های جدید حاصل از این تبدیل را نمی توان تفسیر نمودبنابراین بایستی داده هاتبدیل معکوس شوند.تحلیل داده ها و رسم نمودارها در نرم افزار R انجام شد. در این مقاله، تحلیل مولفه های اصلی PCA مقاوم و آلاسیک برای ١٢٢ نمونه سطحی در میدان معدنی ایجو، بر روی داده های خام، لگاریتمی شده و لگاریتم ریشه ای برای ٨ عنصر و اآسید ردیاب و معرف آانی سازی مس ، انجام گردید و نتایج حاصل از آن ها در قالب نمودارهای دوتایی biplot با یکدیگر مقایسه شد آه نشان دهنده برتری نتایج حاصل از PCA مقاوم برای داده های تبدیل یافته با ilr بود و همچنین ثابت شد آه یک تبدیل مناسب جهت انجام PCA برای داده های ژئوشیمیایی به اقتضای طبیعت بسته آن ها بایستی اعمال گردد و همچنین روش مقاوم در صورت وجود مقادیر خارج از ردیف بهتر می باشد.

آماره مقاوم، داده های ترآیبی، تبدیل لگاریتم ریشه ای ایزومتریک، تحلیل مولفه های اصلی