عطیه اورعی - Department of Horticultural Science and Landscape Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
متینه مرادیان - Department of Horticultural Science and Landscape Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
یحیی سلاح ورزی - Department of Horticultural Science and Landscape Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
علی تهرانی فر - Department of Horticultural Science and Landscape Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
امیرعلی صلواتی - Department of Horticultural Science and Landscape Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

انباشت فلزات سنگین در سراسر اکوسیستم مشکلات زیست محیطی بزرگی است که کیفیت زندگی همه موجودات زنده را تهدید می کند. در آزمایشی به صورت فاکتوریل بر مبنای طرح بلوک کاملا تصادفی، اثر نیتروپروساید سدیم بر پاسخ های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گوجه فرنگی تحت تنش نیکل مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان گوجه فرنگی در دو سطح نیتروپروساید سدیم (صفر و ۱۰۰ میکرومولار) و سه سطح مختلف نیکل (صفر، ۲۵، ۵۰ میکرومولار) همراه با سه تکرار تحت شرایط هیدروپونیک کشت داده شدند. نتایج نشان داد که ۵۰ میکرومولار سولفات نیکل تحت عدم کاربرد نیتروپروساید سدیم به طور قابل توجهی باعث کاهش محتوای آب نسبی برگ (۱/۴۳ درصد) در مقایسه با شرایط کاربرد نیتروپروساید سدیم شد. افزایش نشت یونی و مالون دی­آلدهید، به عنوان شاخص آسیب اکسیداتیو در گیاهان تحت تنش سولفات نیکل مشاهده شد. در پاسخ به اکسیداتیو ناشی از تنش سولفات نیکل، میزان کلروفیل روندی نزولی و کربوهیدارت و غلظت پرولین نسبت به شاهد روندی صعودی داشتند. کاربرد ۱۰۰ میکرومولار نیتروپروساید سدیم سبب افزایش کلروفیل b (۵۴/۴ درصد) و کلروفیل کل (۵۷/۳ درصد) در شرایط عدم تنش سولفات نیکل نسبت به شاهد شد. فعالیت آنتی اکسیدانی، پراکسیداز و کاتالاز در تیمار ۱۰۰ میکرومولار نیتروپروساید سدیم نسبت به گیاهان بدون این ماده به ترتیب، ۶۲، ۳۷ و ۳۸ درصد تحت تنش ۵۰ میکرومولارسولفات نیکل افزایش یافت. با توجه به نتایج، نیتروپروساید سدیم در غلظت ۱۰۰ میکرومولار، اثرات منفی تنش نیکل را بر صفات رشدی گیاه گوجه فرنگی نظیر تعداد برگ و وزن خشک گیاه با افزایش فعالیت آنتی­اکسیدانی (افزایش فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز) و همچنین تاثیر مثبت تجمع پرولین بر محتوای نسبی آب، کاهش داد، لذا کاربرد این ماده برای گیاه گوجه فرنگی تحت رشد در شرایط نیکل توصیه می شود.

Tomato, Abiotic stress, Heavy metals, Nitric oxide, گوجه فرنگی, تنش غیرزیستی, فلزات سنگین, نیتریک اکسید