علی اکبر عامری - فیزیولوژی گیاهان زراعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی
حجت اله ربانی نسب - بیماری شناسی گیاهی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی
محمد رضا جلیلوند - مرکز تحقیقات ایمنی فراورده های طبیعی و گیاهان دارویی، دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، بجنورد، ایران
مهدی ایمانی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی

چکیده زمینه و هدف: گیاه دارویی همیشه بهار در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد. گلهای این گیاه برای مداوای بیماریهای معدی و روده ای، زخم های پوستی و التهاب بکار می رود. همیشه بهار التیام جراحات پوستی را از طریق جلوگیری از التهاب پوستی و غشاء های مخاطی، ساخته شدن مجدد بافت و کاهش آماس و آبسه تسریع می کند. نکته قابل توجه تعیین زمان مناسب برداشت گلهای این گیاه دارویی است که روی میزان مواد موثره موجود در گلها تاثیر میگذارد که در این پروژه مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش کار: با هدف تعیین میزان مواد موثره( شامل عصاره و اسانس) موجود در گل و بررسی روند تغییرات آن ها در مراحل مختلف گل دهی، در سه مرحله گلدهی(شامل اوایل، اواسط و اواخر گل دهی به ترتیب ۹۰، ۱۵۰ و ۲۱۰ روز پس از کاشت)، نمونه برداری انجام شد. میزان اسانس نمونه ها به روش تقطیر با بخار آب با استفاده از دستگاه کلونجر(Clevenger) و میزان عصاره آنها با استفاده از الکل اتانول۷۰ % استخراج گردید. یافته ها: در مجموع هفت مرحله فنولوژیکی در طی دوره رشد گیاه دارویی همیشه بهار تشخیص داده شد. استفاده از کود نیتروژن باعث افزایش مقدار مواد موثره همیشه بهار شد. نتایج آزمایش، نشان دهنده تفاوت معنی دار مقدار تولید اسانس و عصاره در زمان های مختلف فصل گلدهی بود. نتیجه گیری: . با توجه به اینکه حد اکثر میزان تولید اسانس و عصاره در اوایل گلدهی بدست آمد و در اواسط تا اواخرگلدهی مقدار آن به مرور کاهش پیدا کرد، توصیه می شود اسانس گیری در اوایل فصل گلدهی همیشه بهار انجام شود.

Keywords: Marigold (Calendula offficinalis), Active ingredients, Phenology, Harvest of flowers, Nitrogen fertilizer., واژه های کلیدی: همیشه بهار, مواد موثره, فنولوژی, زمان برداشت گل, کود نیتروژن