علی اکبر عامری - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، بجنورد، ایران
حجت اله ربانی نسب - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، بجنورد، ایران
محمد رضا جلیلوند - مرکز تحقیقات ایمنی فراورده های طبیعی و گیاهان دارویی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، بجنورد، ایران
مهدی ایمانی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، بجنورد، ایران

چکیده زمینه و هدف: مرحله جوانه زنی از اساسی ترین مراحل رشد گیاهان دارویی است که ممکن است توسط مواد شیمیایی که توسط سایر گیاهان در محیط خاک منتشر می شود تحت تاثیر منفی قرار گیرد. به منظور بررسی اثرات دگر آسیبی علفهای هرز تاج خروس (L. Amaranthus retroflexus)، سلمه (Chenopodium albumL.)، پنجه مرغی (L. Cynodon dactylon)، اویارسلام (L. Cyperus rotondus)، تاجریزی سیاه (L. Solanum nigrum) و تاتوره (L. Daturastramonium) که از علفهای هرز رایج مزارع همیشه بهار می باشند، مطالعه ای بر روی درصد و سرعت جوانه زنی و طول ریشه چه و ساقه چه گیاه همیشه بهار، در شرایط آزمایشگاه انجام گرفت. مواد و روش کار: تیمارهای آزمایش شامل عصاره استخراج شده توسط آب مقطر از برگ های خشک شده شش گونه علفهای هرز بود که باچهار غلظت صفر (آب مقطر)، ۵/۲، ۵ و ۵/۷ درصد حجمی (w/v) روی بذرهای گیاه همیشه بهار اعمال گردید. آزمایش در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد که عصاره علفهای هرز یاد شده در غلظتهای مختلف روی خصوصیات جوانه زنی بذرگیاه دارویی همیشه بهار اثرات بازدارندگی معنی دار دارند. عصاره پنجه مرغی بیشترین تاثیر منفی را روی درصد جوانه زنی بذر همیشه بهار داشت و میزان آنرا به ۶۹/۲۴ درصد رساند که نسبت به شاهد ۷/۵۷ درصد کاهش نشان داد.تاثیر عصاره تاتوره، اویارسلام و تاجریزی روی درصد جوانه زنی کمتر از پنجه مرغی بود. کمترین تاثیر منفی روی درصد جوانه زنی را عصاره تاج خروس از خود نشان داد و درصد جوانه زنی را ۷۲/۴۴ درصد کاهش داد که از لحاظ آماری در سطح ۵ % معنی دار بود. تاثیر غلظت عصاره روی خصوصیات جوانه زنی بذر همیشه بهار نیز در سطح ۵ % معنی دار بود و با افزایش غلظت عصاره، تاثیر منفی آن روی درصد و سرعت جوانه زنی و طول ریشه چه و ساقه چه همیشه بهار افزایش یافت. عصاره ۵/۲ % کمترین تاثیر و عصاره ۵/۷% درصد بیشترین تاثیر بازدارندگی را در مقایسه با شاهد نشان داد. نتیجه گیری: در شرایط آزمایشگاهی بذرهای گیاه همیشه بهار به شدت تحت تاثیر اثرات بازدارندگی از جوانه زنی و رشد ریشه چه و ساقه چه ناشی از عصاره علفهای هرز مورد استفاده در آزمایش قرار می گیرند، که این اثرات بستگی شدیدی به غلظت عصاره علف هرز مورد آزمایش دارد.

Keywords: Allelopathy, Weeds, Germination, Marigold(Calendula officinalis), واژه های کلیدی: دگرآسیبی, علفهای هرز, جوانه زنی, رشدگیاهچه, همیشه بهار