احمد فتحی - دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
حیدر لطفی - عضو هیات علمی و مدیر گروه آموزشی جغرافیا دانشگاه آزاد اسلامی، واحدگرمسار، ایران
عزت اله عزتی - عضو هیئت علمی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مجید ولی شریعت پناهی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد یادگار امام (ره)، دانشگاه آزاد اسلامی، شهر ری، ایران

خاورمیانه همواره با بحران و چالش مواجه بوده است و کشورهای منطقه به دلیل بدبینی­های اقتصادی و سیاسی – جغرافیایی و نیز فرهنگی رویکردهای جداگانه­ای را برای مدیریت بحران­ها اتخاذ کرده­اند. سوال اصلی مقاله حاضر این است که بنیان­های ژئواکونومیکی و ژئوکالچری واگرایی ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه در برابر بحران­های منطقه­ کدام­اند؟ این تحقیق بر مبنای هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش نیز صاحب نظران حوزه جغرافیای سیاسی بوده که با روش نمونه گیری هدفمند تعداد ۲۲۰ نفر به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند که با استفاده از جدول مورگان ۱۴۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ای متشکل از ۲۴ سوال استفاده شد که برای سنجش پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شده و برای تجزیه و تحلیل آماری به دلیل نرمال بودن داده ها از آزمون تحلیل عاملی تائیدی با استفاده از نرم افزار LISREL و برای رتبه بندی آن ها از نرم افزار TOPSIS استفاده گردید. نتایج مقاله نشان می­دهد که دلیل واگرایی کشورهای منطقه در برابر بحران های منطقه ای این است که مولفه های شکل دهنده این بحران ها ریشه در موجودیت، هویت و نیز فرهنگ و اقتصاد نامتجانس کشورهای منطقه دارند و بنابراین همگرایی را از مسیر خود منحرف می کنند.

خاورمیانه, واگرایی, بحران, ژئواکونومی, و ژئوکالچر