احمد جهانی کله سر - ۱. دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
محمد مهدی رحمتی - ۲. گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران
اقباله عزیزخانی - ۳. گروه جامعه شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران

زمینه: نابرابری جنسیتی عبارت است از برخورد یا عملی که براساس جنسیت افراد به تحقیر، طرد، خوار شمردن و کلیشه ­بندی آنان می ­پردازد و نشا ن ­دهنده­ یکسان نبودن دسترسی زنان و مردان به فرصت­ها و امکاناتی مانند امکانات آموزشی است. هدف از تحقیق حاضر تبیین اخلاقی و جامعه­ شناختی زمینه های موثر بر جنسیت ­زدگی جامعه بود. روش: پژوهش­حاضر با توجه به ماهیت موضوع از نوع­ترکیبی بود. بخش کیفی که به روش داده بنیاد انجام شد جامعه­آماری شامل اساتید دانشگاهی رشته جامعه شناسی که در زمینه اخلاق و حقوق زنان فعالیت داشتند بود و از میان آنها نمونه ­ای ۱۵ نفره با روش نمونه­ گیری هدفمند و رسیدن به اشباع نظری انتخاب شد. ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته بود و داده ­ها با روش کدگذاری ۳ مرحله ­ای تحلیل شدند. در بخش کمی جامعه آماری شامل زنان و مردان بالای ۱۸ سال در شهر اردبیل در سال ۱۴۰۱ بود که از میان آنها ۳۸۴ نفر به روش نمونه­ گیری­تصادفی­ خوشه­ ای چند­مرحله ­ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پرسشنامه بود و تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Lisrel با آزمونهای معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته­ ها: بر اساس نتایج کیفی ۶۳ کد باز شناسایی شد که در ۲۴ مقوله طبقه بندی و در نهایت با کد گذاری انتخابی مدل تحقیق ترسیم شد. در بخش کمی نتایج بیانگر برازش مناسب مدل تحقیق بود . نتیجه ­گیری: نتایج یافته ­های تحقیق حاکی از آن است که ابعاد، پیامدهای تاثیر و نشانگرهای عامل­های اخلاقی و اجتماعی، عوامل علی، عوامل مداخله گر، عوامل زمینه ای، راهبردهای عامل­های فرهنگی و اجتماعی بر جنسیت­ زدگی جامعه مورد شناسایی قرار گرفت.

Moral explanation, Sociological, Sexism, تبیین اخلاقی, جامعه شناختی, جنسیت زدگی