جواد مصرآبادی - دانشگاه تربیت معلم آذربایجان
رحیم بدری - دانشگاه تبریز
شهرام واحدی - دانشگاه تبریز

یکی از عوامل مرتبط با معلم که موجب ایجاد و تداوم مشکلات انضباطی دانش­آموزان می­شود، انتخاب و اعمال منابع نامناسب اقتدار از سوی معلم می­باشد. براساس طبقه­بندی منابع اقتدار اجتماعی توسط فرنچ و راون حداقل پنج منبع اقتدار قانونی، تشویقی، تخصص، مرجع و تنبیهی را می­توان برای معلمان تعریف کرد. برای آگاهی از اثرات اعمال این منابع اقتدار بر میزان بی­انضباطی­های دانش­آموزان در قالب یک طرح پژوهشی پیمایشی به بررسی نظرات ۴۹۱ نفر از دانش­آموزان دبیرستانی پرداخته شد. یافته­های پژوهش نشان می­دهند که میانگین بی­انضباطی دانش­آموزان در شرایط کاربست اقتدار تنبیهی دارای بالاترین و سپس بیشترین بی­انضباطی­ها به ترتیب در شرایط کاربست اقتدار قانونی، تشویقی، تخصص و کمترین میزان بی­انضباطی در شرایط کاربست اقتدار مرجع رخ می­دهد. همچنین پسرها نسبت به دخترها در شرایط اعمال اقتدار تنبیهی بی­انضباطی بیشتری از خود نشان می­دهند. بخش دیگری از نتایج نشان داد که هرچه سطح تحصیلی پدران بالاتر برود میزان بی­انضباطی­های آنها در شرایط اعمال اقتدار تنبیهی افزایش پیدا می­کند. علاوه بر این بین سطح پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان با میزان بی­انضباطی در شرایط کاربست منابع مختلف اقتدار معلم رابطه­ی معناداری به دست نیامد. براساس یافته­های این تحقیق می­توان نتیجه­گیری کرد که بهتر است معلمان بیشترین استفاده را از منبع اقتدار مرجع نمایند و در مورد دانش­آموزان پسر و فراگیرانی که از سطح پیشرفت تحصیلی بالایی برخوردار هستند و نیز به طبقات بالای اجتماعی تعلق دارند، از اقتدار تنبیهی حداقل استفاده را نمایند.

مدیریت کلاس, بی انضباطی, بدرفتاری دانش-آموزان, اقتدار معلم