فریده کمالی فر - Medical Student, Ramsar Campus, Mazandaran University of Medical Sciences, Ramsar, Iran
محمد حسین حسین زاده - PharmD, Pharmaceutical Sciences Research Center, Hemoglobinopathy Institute, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
محمد اقبالی - PharmD, Pharmaceutical Sciences Research Center, Hemoglobinopathy Institute, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
محمد علی ابراهیم زاده - Professor, Pharmaceutical Sciences Research Center, Hemoglobinopathy Institute, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

سابقه و هدف: هیپوکسی، کاهش اکسیژن موجود در بافت های بدن، می تواند باعث ناهنجاری های فیزیولوژیکی متعدد شود. هیپوکسی با پاتولوژی سکته مغزی، بیماری قلبی عروقی و بیماری کوه گرفتگی مرتبط است. هیپوکسی به خصوص در حملات قلبی و ایسکمی رخ داده و در نهایت به مرگ منجر می شود. هیپوکسی موجب استرس اکسیدتیو و تولید ذرات فعال اکسیژن می گردد. ترکیبات آنتی اکسیدان می توانند این ذرات را حذف کرده و فعالیت آنتی هیپوکسی نشان دهند. انار میوه مشهوری است که فعالیت آنتی ایسکمی و آنتی اکسیدانی بسیار خوبی دارد. تا امروز اطلاعات کمی در خصوص اثرات محافظتی انار در برابر کشندگی ناشی از هیپوکسی وجود دارد. برخی از گیاهان دارویی، اثرات پذیرفته شده ای در هیپوکسی دارند. این مطالعه با هدف تعیین اثر محافظتی میوه انار در مقابل مرگ و میر ناشی از هیپوکسی در موش سوری با سه مدل تجربی مختلف، انجام پذیرفت. مواد و روش ها: اثر محافظتی عصاره متانلی دانه و پوست میوه ی انار در مقابل مرگ و میر ناشی از هیپوکسی در موش سوری با سه مدل هیپوکسی خفگی، خونی و جریان خونی بررسی شد. زمان زنده ماندن موش ها اندازه گیری شد. تمام مراحل آزمایشی مطابق با دستورالعمل های موسسه ملی بهداشت (NIH) در خصوص مراقبت و استفاده از حیوانات آزمایشگاهی انجام شد. کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز پروتکل آزمایشی را تایید کرد. در تست هیپوکسی خفگی، فنی توئین (۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم، داخل صفاقی) و در دو تست بعدی پروپرانولول (۲۰ و ۳۰ میلی گرم برکیلوگرم، داخل صفاقی) به عنوان کنترل مثبت به کار رفتند. در تمامی تست ها، نرمال سالین به عنوان کنترل منفی به کار گرفته شد. آنالیز واریانس یک سویه (آنووا) و متعاقب آن نیومن کولز به منظور تعیین اختلاف بین میانگین ها استفاده شد. مقادیر P کم تر از ۵ درصد معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها:  عصاره ها در برخی مدل های تست شده ضد هیپوکسی، فعالیت خوبی در موش ها از خود نشان دادند. در مدل خونی عصاره پوست در دوز mg/kg ۲۵۰، زمان مرگ را موش ها حدود ۸/۴ دقیقه افزایش داد(۰/۰۰۱P<). در این دوز اثری مشابه پروپرانولول mg/kg ۲۰ داشت که به عنوان کنترل مثبت به کار رفت. عصاره پوست در دوز mg/kg۲۵۰ در مدل گردش خونی، زمان مرگ را در موش ها ۴/۵ دقیقه افزایش داد (۰/۰۰۰۱P<). در این دوز اثری مشابه پروپرانولول mg/kg ۳۰ از خود نشان داد (۰/۰۵P>). در مدل خفگی، عصاره دانه در دوز mg/kg۲۵۰، به میزان ۲/۴دقیقه موجب افزایش زمان بقاء در موش ها شد؛ اما این افزایش از نظر آمار معنی دار نبود (۰/۰۵P>). عصاره پوست در دوز mg/kg۶۲/۵، زمان مرگ را ۴/۲ دقیقه افزایش داد؛ اما این افزایش نیز از نظر آماری معنی دار نبود (۰/۰۵P<). عصاره پوست اثر خوبی در مدل خفگی نشان داد. در دوز mg/kg ۱۲۵، زمان بقاء را حدودا ۲ برابر نمود (۰/۰۰۰۱P<). در این دوز عصاره اثری قوی تر از فنی توئین ایجاد کرد (۰/۰۵P<). زمان زنده ماندن در گروه های دریافت کننده فنی توئین ۲/۵۱±۲۹/۶۰ دقیقه بود که تفاوت معنی داری با گروه کنترل داشت (۰/۰۰۱P<). استنتاج:  عصاره فعالیت محافظتی خوبی در برخی مدل ها از خود نشان داد. تاثیر عصاره به ویژه در مدل خفگی بالا بود. عصاره پوست قوی تر از عصاره دانه بود. محتوای ترکیبات فنلی می تواند پاسخگوی اثرات ضد هیپوکسی مشاهده شده عصاره ها باشد

hypoxia, asphyctic hypoxia, circulatory hypoxia, haemic hypoxia, Pomegranate, Punica granatum., هیپوکسی, هیپوکسی خفگی, هیپوکسی خونی, هیپوکسی جریان خون, انار