منصور اعتصامی - عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس
حامد فاضلی کبریا - دانشجوی دکتری مدیریت منابع انسانی

در سال های اخیر بسیاری از اندیشه وران بر این اعتقادند که با شناسایی، گسترش و بکارگیری مولفه های سرمایه های اجتماعی در سازمان ها، می توان بسیاری از چالش های درون سازمانی را با تدبیر و بدون آسیب پشت سر گذاشت و خلاءهای رشد و توسعه سازمانی نیز با این روش پر می شود. به نظر می رسد با نگاهی دقیق به مجموعه خطب، نامه ها و حکمت های ماندگار و ارزشمند نهج البلاغه می توان اصولی مانند: ۱) اصل تقوی الهی ۲) اصل عدالت و انصاف ۳) اصل پرهیز از غرور و خودپسندی ۴) اصل تواضع و حلم ۵) اصل گشاده رویی و خوشرویی ۶) اصل پرهیز از دنیاطلبی و ۷) اصل پرهیز از اکوپتی (زیاده طلبی اقتصادی) را از متن فرمایشات حضرت استخراج نمود. این اصول را می توان به عنوان بخشی از الگوی مدیریتی امام علی (علیه السلام) از منظر مولفه های سرمایه اجتماعی در نظر گرفت. از طرفی امکان تعمیم این الگو در حوزه تعاملات سازمانی و عرصه مدیریت بر پایه متغیر نهان سرمایه اجتماعی وجود دارد. علاوه بر آن می توان به کمک مولفه ها و شاخص های این الگو یک مدل پیشنهادی مدیریتی برگرفته از مفاهیم نهج البلاغه عرضه نمود. در این نوشتار سعی شده است با توجه به اصول پیش گفته، بر مبنای روش تحقیق اسنادی و کتابخانه ای؛ سامانه ای تلفیقی الهام گرفته از مدل سرمایه اجتماعی اسکات با تمرکز بر مفاهیم مدیریتی نهج البلاغه مدلی لایه ای، در دو سطح خرد و کلان و مولفه های فردی و پایه ای که سبب درونی و مبنایی شدن مدل می شود، ارائه نمود. هویت اصلی و نقطه نوآوری مدل بحث مولفه های درونی سرمایه اجتماعی است که با مبانی دینی آمیختگی و پیوند مستحکمی دارد.

سرمایه, سرمایه اجتماعی, مدل, نهج البلاغه