علی جوان جعفری - imam sadiq university
امیر کارگر - imam sadiq university
محمدجواد فدایی - imam sadiq university

از مهم ترین اهداف در بازنگری ساختار بازار بین­مجتمعی در صنعت پتروشیمی ایران، ایجاد محیطی رقابتی در این بازار است. محیط رقابتی می تواند باعث رشد و پویایی بازار گردد. پژوهش پیش­رو، باانگیزه ارزیابی میزان رقابت بین شرکت های پتروشیمی کشور شامل پتروشیمی مارون، جم، امیرکبیر، تبریز، آریاساسول، بندرامام و کاویان در بازار بین مجتمعی تولیدکننده اتیلن کشور مبتنی بر داده های سال ۱۳۹۹ است. به منظور بهره گیری از مدل کورنو که برای سنجش انحصار در بازار کاربرد دارد، ابتدا با شاخص سهم بازار، شرکت های حاشیه ای و شرکت های راهبردی مشخص می شود. با هدف حداکثرسازی سود و حداقل سازی هزینه هر یک از شرکت ها، دستیابی به تعادل کورنو دنبال می شود. این تلاش تا رسیدن به نقطه تعادل مدل کورنو ادامه می یابد. یافته های پژوهش حاضر بیانگر آن است که سه  شرکت بزرگ در تولید اتیلن شامل شرکت های پتروشیمی جم، آریاساسول و مارون در کشور دارای سهم بازار بالاتری بوده و در بازار تعیین کننده هستند. در ادامه شاخص لرنر نیز برای این شرکت های پتروشیمی محاسبه شده و نشان می­دهد که شرکت پتروشیمی آریاساسول با سهم بازار قابل توجه و شاخص لرنر بالا از قدرت تاثیرگذاری بالایی برخوردار است. بعنوان نتیجه می توان گفت که تمامی شرکت های پتروشیمی کشور شاخص لرنر بالای۵/۰ داشته­اند که نشان از قدرت بالای بازار آن هاست. پیشنهاد مطالعه آن است که دولت می­تواند با سرمایه­گذاری و تشویق برای ورود تولیدکنندگان بیشتر در این بازار و همچنین اعمال سیاست کنترل خوراک، از درجه انحصار در این بازار بکاهد.

intercommunity market, market power, Cournot model, competition, Lerner index, بازار بین مجتمعی, قدرت بازار, مدل کورنو, رقابت, شاخص لرنر