ارائه مدل پارادایمی عوامل موثر بر نظام بوروکراسی-اداری بر اساس سیاستهای کلی نظام اداری

هدف از پژوهش حاضر بررسی فرایندهای نظام بوروکراسی و اداری ایران با بهره گیری از روش نظریه مبنایی داده بنیاد (GTM) می باشد که ضمن آسیب شناسی نظام بوروکراسی در ایران به علل و عوامل آن در جهت وضعیت سیاستهای کلی نظام اداری ایران پرداخته است. جهت ارائه مدل پارادایمی برای شناسایی عوامل موثر بر نظام بوروکراسی-اداری، از نظریه بروکراسی وبر و سیاستهای کل نظام اداری جهت میزان تحقق ان بهره گیری شده است. حجم نمونه کیفی با روش گلوله برفی هدفمند و مصاحبه های عمیق با 15 نفر از اساتید و کارکنان سازمان های دولتی تا حد حصول کفایت نظری با ابزار پرسش نامه محقق ساخته نیمه ساختاریافته حاصل شد. مقوله ها به 5 بخش (شرایط علی) (مساله ها)، (شرایط مداخله گر)، (شرایط زمینه ای) (موقعیت های مساله آمیز در بر دارنده امکانات و محدودیت های کنش)، (پدیده مرکزی)، (استراتژی ها) (راه های حل مساله) و پیامدها بر اساس مدل پارادایمی اشتراوس و کوریین تقسیم شد. داده های حاصله طی سه مرحله کدگذاری (محور باز و انتخابی) (5 مضمون اصلی و 15 مضمون فرعی) نشان داد عوامل سببی ( بیگانگی، بی انگیزگی، بی عدالتی، بی تجربگی و بی فرهنگی) متاثر از عدم تحقق بند 13و3، عوامل زمینه ساز(عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی) متاثر از عدم تحقق بند6و20و21و22و24، عوامل مداخله ای(نوسانات و تغییرات)ناشی از عدم تحقق بند12و16 سیاستهای کلی «نظام اداری» بوده است،و که منجر به پیامدهایی مانند(نفرت، انزجار، افسردگی و ایجاد و پذیرش فرهنگ بیگانگی شغلی) در نظام بوروکراسی- اداری شده است. که راهبردها و استراتژی ها در ابعاد (انگیزشی، شایستگی و تخصص، سلامت روان، و زیرساختهای فرهنگی و حاکمیتی)طبق بند 3 و 4 «سیاستهای کلی نظام اداری» مطرح می گردد. یافته های پژوهش ناظر به این واقعیت است که ساختار بوروکراسی ایران با الگوی عقلایی سنتی متفاوت است. بر اساس نظریه بوروکراسی وبر از نظر وجود سلسله مراتب اختیار و تقسیم کار به الگوی عقلایی نزدیک است، ولی از لحاظ پیروی از قوانین و مقررات، بها دادن به تخصص و نظام شایستگی با این الگو فاصله دارد. همچنین جهت تحقق«سیاست های کلی نظام اداری» نیاز به شناسایی و رفع این عوامل در سازمان ها، امکان توسعه و اقدامات پیشگیرانه از عوامل تاثیرگذار منفی و پیامدهای آن وجود دارد.

کلیدواژه ها:

آسیب شناسی نظام بوروکراسی ایران ، نظریه مبنایی داده بنیاد(گراندد تئوری) ، مدل پارادایمی.