مسعود کاظمی - دکتری تاریخ تحلیلی و تطبیقی هنر اسلامی، هنر، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد
فهیمه هارونی - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکدهی هنر و معماری، دانشگاه کاشان، ایران

پرفورمنس یا هنر اجرا، یکی از جریان های اصلی در هنر معاصر است که از حدود ۶۰ سال پیش برای خارج نمودن هنر از چرخه واسطه گری و همچنین پیامدهای جنگ در ویتنام، در هنرهای تجسمی و نمایشی آغاز گشت. اجراگر و مخاطب دو عنصر مهم در هنر اجرا هستند. این عناصر در آثار ماریانا آبراموویچ از اهمیت دوچندانی برخوردارند به گونه ای که اثار او بدون حضور و کنش مخاطب به شکوفایی کامل نمی رسند. زیرا آبراموویچ به واسطه بدن خود و مشارکت مخاطب، مفاهیم تازه ای را از پدیده ها دریافت می کند که در یک ارتباط متقابل به مخاطب نیز منتقل می گردند که این دریافت مشترک در ارتباط زنجیره ای افراد در جامعه، معانی متفاوتی از یک پدیده آشنا را در جامعه منعکس و تعمیم می نمایند. این اتفاق با نظریه بازتاب و شکل دهی ویکتوریا دی الکساندر که پژوهش حاضر بر روی آن متمرکز خواهد بود، مطابقت دارد. بر این اساس هدف از انجام این پژوهش، تبیین نگرش شکل دهی هنر معاصر بر نگرش جامعه با خوانش و بررسی پرفورمنس هنرمند حاضر است. پرسش اصلی نیز عبارت است از: هنر معاصر چگونه می تواند با توجه به نظریه ویکتوریا دی الکساندر در باب هنر و جامعه، مسبب شکل دهی در نگرش جامعه گردد؟ نتیجه بنیادین این پژوهش که از نوع هدف کاربردی و از نوع روش کیفی است و با استناد به منابع کتابخانه ای به صورت توصیفی-تحلیلی انجام پذیرفته است، حاکی از آن است که هنر معاصر در یک زنجیره گفتمانی و در لحظه ای واقعی، مابین هنرمند، اثر و مخاطب شکل می گیرد و سبب ایجاد نگرشی تازه در مخاطب می گردد. این نگرش در پرفورمنس هنرمند حاضر است، در اثر تجربه حسی، عاطفی و بینشی زیسته مخاطبین در برخورد با اجراگر و اثر هنری او ایجاد می شود و به وسیله زنجیره ارتباطی به جامعه منتقل، و به نگرشی تازه ای درباره پدیده ها و کاربرد آن ها در جامعه ختم می گردد.

هنر معاصر، جامعه شناسی هنر، ویکتوریا دی الکساندر، پرفورمنس، هنر اجرا، ماریانا آبرامویچ