فاطمه صحرانوردثابت قدم - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته عمران گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشگاه محقق اردبیلی
سیدسعید راثی نظام - عضو هیات علمی دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه محقق اردبیلی
علی هوشمندآیینی - عضو هیات علمی دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه رودبار

رسوب گذاری در مخازن سدها یکی از مشکلات اساسی است که اکثر سدهایی که تاکنون به مشکل رسوب و کاهش عمر مفید مواجهبوده اند مخصوصا سدهای کشورمان به علت عدم برنامه ریزی صحیح و در نتیجه احداث سد قبل از مطالعه دچار چنین مشکلی شده اند.روش های مدیریت رسوب در مخزن به سه بخش تقسیم می شوند روشهای کاهش ورود رسوب به مخزن شامل سدهای کنترل کنندهو آبخیزداری، روشهای کنترل رسوب در مخزن شامل بندهای کنترلی و بهسازی شیب، روشهای تخلیه رسوب از مخزن شاملعملیات شاس و لایروبی میباشد. بدین منظور با تشکیل کارگروهی از کارشناسان و مطالعات قبلی، روشهای مدیریت رسوب بااستفاده از روش سلسله مراتبی AHP الویتبندی شدهاند. در ارزیابی معیارها کاهش زمان اجرا با مجموع وزن ۴۸۲ / ۰ بیشترین تاثیررا در پروژه های مدیریت رسوب دارد و عملیات شاس جایگزین تخلیه جریان غلیظ با مجموع وزن ۴۲۲ / ۰ به عنوان بالاترین الویت درروشهای مدیریت رسوب رتبه بندی شدند. برای شناسایی احتمال وقوع و شدت تاثیر ریسکهای موجود با انجام تحلیل کمی،ریسک ها ارزیابی شدند. نتایج بیانگر این بود که انحراف آب رودخانه های اصلی و فرعی با بیشترین شاخص ارزش اصلاحی ۱۴۷ درصددر مقایسه با لایروبی مکانیکی راه حل اثربخش برای علاجبخشی مساله رسوب گذاری در مخزن سفیدرود خواهد بود. استفاده ازروشهای کنترل فرسایش از جمله بندهای کنترلی از روشهای کاهش رسوب میتواند جایگزین روش آبخیزداری شود. با توجه بهبررسی های انجام شده استفاده از روشهای تخلیه رسوب از جمله عملیات شاس با توجه به هزینه بر بودن در مقایسه با تخلیه جریانغلیظ احتیاج به بررسی بیشتر دارد.

مدیریت رسوب، مهندسی ارزش، مدیریت ریسک، روش سلسله مراتبی AHP