الهه زلقی - کارشناس ارشد آلودگی های محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان
غلامرضا گودرزی - عضو هیئت علمی علوم پزشکی جندی شاپور اهواز – عضو مرکز تحقیقات و فناوری های زیست محیطی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
محمدجواد محمدی - دانشجوی دکتری بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز - عضو انجمن بهداشت محیط ایران
محمد حیدری فارسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه جندی شاپور اهواز – عضو انجمن بهداشت محیط ایران

مقدمه : منبع عمده دی اکسید ازت در مناطق شهری حمل ونقل درون شهری است. این گاز انرژی نور خورشیدی را جذب و آغازگر واکنشهای فتوشیمیائی است که منجر به تشکیل مه دود فتوشیمیایی میشود. مقدار رهنمود کیفیت هوا برای 2NO ، µg/m3 40 به عنوان متوسط سالیانه تعیین شده است. هدف از این مطالعه کمی سازی اثرات بهداشتی منتسب به آلاینده NO2در شهر تبریز واقع در شمال غربی ایران مبتنی بر استفاده از مدلAIR Q در سال 1390 می باشد.روش کار : در مرحله اول غلظت آلاینده ناکس با استفاده از ایستگاه های سنجش آلودگی هوا اندازه گیری گردید.برای نمونه برداری 6 ایستگاه که کل شهر تبریز را در بر گیرد مشخص گردید . انتخاب ایستگاه ها براساس معیارهای EPA بوده است .همچنین پارامترهای دما و فشار از طریق نرم افزار (WWW.MSN.COM) ساعت به ساعت قرائت و ثبت گردید . در مرحله بعد این داده ها توسط نرم افزار EXCEL پردازش گردید و داده های پردازش شده به مدل AIR Q داده شد .نتایج : نتایج حاصل از نمونه برداری در 6 ایستگاه مطالعاتی نشان داد که غلظت NO2 در دو ایستگاه راسته کوچه و باغشمال تبریز به ترتیب بیشترین و کمترین غلظت را داشته اند و متوسط غلظت سالیانه معادل 51/31 میکروگرم بر متر مکعب برای شهر تبریز برآورد گردید . نتایج حاصل از مدل نشان داد که تعداد تجمعی موارد سکته حاد قلبی در سال 1390 ، 16 نفر ، مرگ قلبی برابر با 33 نفر و تعداد تجمعی موارد انسداد ریوی ، برابر با 13 نفر بوده است . بحث و نتیجه گیری : 67 درصد سکته های قلبی منتسب به آلاینده دی اکسید نیتروژن در روزهای با غلظت کمتر ازg/m3μ 50 رخ داده است . خطر نسبی برای مرگ قلبی عروقی با سطح اطمینان 5 درصد برابر یک می باشد که این به مفهوم صفر بودن مقادیر جزء منتسب و تعداد موارد اضافی منتسب به تماس با NO 2 است. با افزایش هر ده میکروگرم بر متر مکعب غلظت دی اکسید نیتروژن ، خطر سکته قلبی 0/36 % ، خطر مرگ قلبی 0/2 % و خطر بیماری مزمن انسداد ریوی 38/0% افزایش یافته است . با وجود خطر نسبی، اثرات بهداشتی NO 2درغلظت پائین تر از g/m3μ 10 بدلیل عدم تماس جمعیت با این غلظت ها صفر می باشد به بیان دیگر هیچ روزی در سال 1390 در تبریز نبوده است که غلظت NO 2 به زیر g/m3μ 10 برسد.

شهر تبریز – دی اکسید نیتروژن – انسداد ریوی – سکته حاد قلبی – مدل AIR Q