عیسی ابراهیم زاده - دانشیارگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان
ادریس نوری - کارشناس ارشدگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان

کشورهای درحال توسعه با انبوهی از شهرهای نابسامان مواجه هستند که دسترسی به پایداری شهری را به دلیل معضلات موجود در فرایند برنامه ریزی مشکل کرده است. از جمله معضلات فضایی_مکانی در شهرها، بافتهای فرسوده می باشند که با انبوهی از ضعفها و کمبود ها مواجه هستند. فرایند برنامه ریزی برای کاهش معضلات شهری در بافتهای فرسوده شهری باید دارای بیشترین سهم از برنامه ریزی و عالمانه ترین برنامه ها باشد. ناامنیهای حاصل شده از کمبودهای موجود در این بافتها گریبانگیر تمام نواحی شهری می شود که مطمئنا سیکل اجرای طرحهای ناکارمد شهری بر تجدید آن بیاثر نخواهد بود. امروزه طرح های تفصیلی به عنوان یکی از طرحهای توسعه شهری نقش مهمی در فرایند پویا ساختن این نواحی خواهد داشت. با توجه به اینکه بافتهای فرسوده شهری در جریان برنامهریزی امکان دارد با سه الگوی، بهسازی، نوسازی و بازسازی احیا شود و زمینه توسعه و رشد آن را به وجود آورد، یافتن راهکار های خلاقانه در جریان اجرای طرح های تفصیلی بی شک می تواند به عنوان راهکاری مناسب برای توسعه بافتهای فرسوده شهری موثر واقع شود. بررسی راهکارها در بطن چالش های حادث شده در جریان بررسی و مطالعه فضای- مکانی بافتهای فرسوده شهری زاهدان در فرایند اجرای طرح تفصیلی موضوع این پژوهش می باشد. . روش این پژوهش از نوع کاربردی و با شیوه توصیفی- تحلیلی می باشد؛ و تجزیه و تحلیل اطلاعات میدانی و کتابخانه ای با مدل Ahp و نرم افزار Expert choice و مدل تحلیل مفهومی صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد، نبود دقت کافی در جریان مطالعات مربوط با طرح های تفصیلی شهر زاهدان، اجرای این طرح را در نواحی فرسوده شهری دچار مشکل کرده است و از جهتی دیگر مشکلات و موانع موجود در این نواحی و عدم مشارکت شهروندان زمینه اجرای کردن آن راسخت کرده است. بازنگری در طرح تفصیلی و اختصاص گسترده برنامه ها و توانها و به تبع آن ایجاد مشارکت مردمی میتواند راهکارهای موثری در بهبود بافتهای فرسوده شهر زاهدان باشد

طرح تفصیلی ، بافت فرسوده شهری ، ساماندهی ، مشارکت مردمی ، زاهدان ، شیراباد