سمانه نورانی آزاد - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
مریم نورانی آزاد - کارشناس ارشد و مدرس دانشگاه پیام نور

رقابت و انحصار دو مقوله بسیارمهم در ساختار بازار بوده که بسته به شرایط اقتصادی جامعه مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.به لحاظ نظری حاکم بودن ساختار انحصاری در یک بخش به اخلال در تخصیص بهینه منابع و ایجاد رانت اقتصادی منجر شده و پیامد چنین ساختاری ایجاد هزینه اجتماعی است که به دریافت کنندگان این خدمات تحمیل می شود.نتایج این مطالعه نشان می دهد که صنایع تولید کود شیمیایی و ترکیبات ازت و سموم دفع آفات و سایر فرآورده های شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی به صورت انحصار موثر است.لذا هدف این مقاله برآورد این هزینه رفاهی ناشی از ساختار انحصار موثر در بازارهای تولید کود شیمیایی و ترکیبات ازت و سموم دفع آفات و سایر فرآورده های شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی خواهد بود.نتایج برآورد شاخص هاربرگر،پوزنرو کالینگ و مولر در طی سالهای 1374-1389 نشان دهنده این است که هزینه رفاهی اجتماعی بالایی بر دریافت کنندگان خدمات (کشاورزان)،به دلیل ساختار انحصار موثر تحمیل شده است.

انحصار موثر،تمرکز،هاربرگر،پوزنر،کالینگ و مولر