آزاده درخشان - دبیر تاریخ و علوم اجتماعی راهنمایی و دبیرستان در تهران
حمیدرضا منصوریان - دبیر تاریخ و علوم اجتماعی راهنمایی و دبیرستان در تهران

کتاب های درسی، مهم ترین و فراگیرترین منابع آموزشی یک کشور هستند که به صورتگسترده ای در سراسر آن پخش می شوند. این کتاب هادربردارندههدف های مصوب و سیاست های آموزشی یک نظام حکومتی می باشند. کتاب های درسی همچنین دربردارنده دانشی هستند که از نسل هایپی درپیبه صورت ملی و فراملی بر جای مانده و در اختیار نسل های کنونی و آینده قرار می گیرند. این کتاب ها در زمینه های گوناگون دانشی نوشته شده اند و بخش های مختلفی از فرهنگ یک یا چند جامعه را رونماییمی کنند و این امر زمینه ساز ایجاد نگرش فرهنگی در میان افراد جامعه است. این نگرش معمولاً به دو صورت مادی و غیرمادیجلوه گر می شود. میراث فرهنگی بزرگ ترین و کامل ترینمقوله ای است که می تواندبیان گربخش های گوناگون فرهنگ یک جامعه باشد. با بررسی هدف های مصوب آموزشی کشور و نیز بررسی موشکافانهکتاب های درسی می توانبخش های گوناگونی را با زمینه های پیرامون میراث فرهنگی دید. در سرزمین ما این بخش بزرگ فرهنگی در قالب زبانی به صورت زبان و ادب فارسی و در قالب های گوناگون اجتماعی تاریخی در کتاب هایی چون تاریخ، جغرافی و تعلیمات اجتماعی و در قالب هنری در کتاب های هنر و کار و فن آوریجلوه گر است. در کتاب های دیگر نیز این مقوله به صورت گذرا و پراکنده در قالب نمونه ها، مسأله ها و طرح پرسش ها دیده می شود اما کیفیت و چگونگی ارائه این بخش ها قابل تأمل است. اگرچه کمیت مطالب ارائه شده اهمیت فراوانی دارند اما در شرایط کنونی باید در نظر داشت که افزون بر شمار اندک نوشته های ارائه شده دربارهمیراث فرهنگی نسبت به کیفیت این مطالب نیز با بی توجهی روزافزونی روبرو هستیم.در این پژوهش، کوشش ما بر آن است تا از یک سو به مطالعه و بررسی سهم میراث فرهنگی در کتاب های درسی نوین دوران ابتدایی بپردازیم و از دیگر سو کیفیت و چگونگی مطالب ارائه شده را مورد ارزیابی قرار دهیم. در این نوشتار، کتاب های دبستان برگزیده شده اند زیرا با توجه به سیاست های نوین آموزشی کشورمان که دربردارندهدگرگونی های زیادی در شکل گیریپایه های تحصیلی و در پی آن دگرگونی کتاب های درسی هستند، تغییرات در این مقطع تحصیلی به مقدار قابل توجهی صورت گرفته، به ثباتی نسبی رسیده است؛ همچنین در این سنین توان هویت یابی در سطح ملی آغاز شده و به سبب وجود ویژگی های رشد افراد در این سال ها، پذیرش بالاتری از سوی فراگیران وجود دارد و این امر سبب نزدیک تر شدن ما با هدف های اصلی آموزش ها خواهد شد. برگزیدن هدف های درست، محتوای آموزشی کارآمد و روش های جذاب ارائه و ارزشیابی آموخته ها، ما را توانمندتر خواهد کرد.همچنین در این پژوهش برآنیم که به موارد زیر نزدیکتر شده، پرسشها و چالشهای نوینی را به وجودآوریم: 1 مطالعه پراکندگی مباحث آمده در کتاب های درسی دوران ابتدایی. 2 تحلیل و کارکرد مباحث آمده در افزایش دانش دانش آموزان.? نقد مباحث آمده در کتاب های درسی در زمینه میراث فرهنگی. ? ارائه راه کارهای کارآمد برای بهبود آموزش های پیرامون میراث فرهنگی.

کتاب درسی ، میراث فرهنگی ، دانش آموز ، دوران ایتدایی ، آموزش