محمدتقی سبحانی

اندیشه ی در ایران معاصر را به دو بخش تفکر نظری و تفکر اجتماعی می توان تقسیم کرد. در تفکر نظری، پرسش از حقایق هستی و سرشت و سرنوشت آدمی است و در تفکر اجتماعی، سخن از ماهیت و مناسبات اجتماعی و شیوه ی مواجهه انسان با پدیده های جمعی و عمومی است. جریان شناسی تفکر دینی در ایران معاصر باید به هر دو جنبه بپردازد، چرا که در هر دو بعد، اندیشه ها و اندیشوران بسیاری در دوره ی معاصر به ظهور رسیده اند و تجربه ی تازه ای از دین شناسی و اندیشه ورزی در ساخت فرهنگی تشیع و ایران رقم خورده است. هدف از جریان شناسی، پی جویی و سامان بخشی به همین تجربه ها و بهره گیری از آنها برای بهسازی معرفت دینی و رویارویی منطقی با پرسش ها و چالش های فراروی است. نوشتار حاضر تنها بحث از تفکر اجتماعی دین را عهده دار است و پژوهش در تفکر نظری دینی را به فرصتی دیگر وا می نهد.