حسن خلف - دانش آموخته دکتری دانشگاه فردوسی
یاسر رضایی - دانشجوی دکتری دانشگاه رازی

یکی از اصلیترین مولفههای شعر که سبب تمایز آن از نثر میشود، موسیقی است. ناقدان ادب عربی، موسیقی شعر را از دو بعد موسیقی بیرونی )اوزان عروضی( و موسیقی درونی مورد بررسی قرار میدهند. در شعر بحتری، موسیقی نقشبرجستهای به عهده دارد تا آن جا که او را خنیاگر شاعران عرب دانستهاند؛ زیرا در بسیاری از اشعارش میان محتوای شعر و وزن آن، پیوند و تناسب را رعایت میکرد. از میان وزنهای عروضی، بحر طویل پربسامدترین وزن به کار گرفته شدهدر دیوان بحتری است. شاید علت این امر تناسب اغراض بحر طویل با روحیات شاعر باشد زیرا بحر طویل در موضوعاتوصف و حماسه )که بحتری در این عرصه سرآمد دیگر شعراست( خوش میدرخشد. در شعر بحتری، علاوه بر موسیقی حاصل از بحرهای عروضی، موسیقی درونی که حاصل توافق صوتی الفاظ و معانی، تکرار، واج آرایی، جناس، ردالعجز علی الصدر و غیره است، گوشنوازی میکند. بنابراین تناسب کلمات و تکرار آنها نقش کارآمدی در موسیقی شعر بحتری داشته و سبب زیبایی آن شده است.

بحتری، شعر، موسیقی بیرونی، موسیقی درونی