امین بنایی بابازاده - کارشناس ارشد علوم سیاسی. دبیر اتاق فکر جوانان آذربایجان غربی رییس انجمن گفتمان شرق.

قفقاز جنوبی به عنوان یکی از مخاطره آمیزترین مناطق جهان بعد از فروپاشی شوروی به شمار می رود. در این بین روابط روسیه در قبال جمهوری های قفقاز جنوبی دو دوره متفاوت از حضور یلتسین و عصر تردید و گذار تا دوره پوتین و عصر شکوفایی و تثبیت را تجربه کرده است. علیرغم اینکه روسیه در استقرار امنیت منطقه ای متناسب با شرایط قفقاز، نفوذ قدرت های پیرامونی و فرامنطقه ای و وضعیت داخلی خود از الگوهای مختلف هژمونیک، موازنه قدرت و مشارکت بهره برده، اما به دلیل تهدیدات و نگرانی های روسیه نسبت به خارج نزدیک روند شکل گیری الگوی امنیت در قفقاز به سمت یک فضای خود محور سوق پیدا کرده است. در این بین ایران به عنوان کشوری فعال در سطح معادلات منطقه ای به منظور نفوذگذاری منطقی در قفقاز باید راهبرد مدارا با سیاست های مسکو را در پیش بگیرید. لذا این رویکرد موجب تقویت نگاه همسان سازی منافع تهران- مسکو در نزد دولت های منطقه می شود. که پیامد آن واگرایی میان منافع ایران و قفقاز جنوبی است. در پژوهش پیش رو تلاش خواهد شد؛ تا از یک سو با تحلیل سیستم های امنیت منطقه ای و از سوی دیگر با شرحی از مواضع، منافع و ابزار روسیه در قفقاز جنوبی، سیر تاریخی نقش آفرینی روسیه در منطقه را مورد بررسی قرار دهیم. لذا فرضیه پژوهش براین پایه استوار است که مجموعه اقدامات روسیه در قفقاز جنوبی اولا موجب بی اعتمادی کشورهای منطقه و ثانیا عامل واگرایی ایران با جمهوری های قفقاز را پدیدآورده است.

روسیه، امنیت منطقه ای، جمهوری اسلامی ایران، قفقاز جنوبی، مناقشه قره باغ