علی دستمالچی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت
افشین سلطانی - استادگروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ناصر لطیفی - استادگروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابراهیم زینلی - استادیارگروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

مدل های شبیه سازی گیاهان زراعی، ابزار مفیدی در تعیین بهینه ترین راهبرد مدیریت زراعی و پایداری تولید در بوم نظام های کشاورزی به شمار می آیند. هدف از این تحقیق ارزیابی توانایی مدل CropSyst–گندم برای شبیه سازی نمو، رشد و عملکرد ارقام مورد استفاده در استان گلستان در واکنش به تاریخ کاشت بود. نتایج حاصل از ارزیابی مدل قابل قبول بود، بطوریکه روند مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده روز تا گرده افشانی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، در واکنش به تاریخ کاشت بسیار مشابه بود، از طرفی اختلافات بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده روز تا مراحل مختلف فنولوژیک در تمامی تاریخ های کاشت غیر معنی دار بود. همان طور که داده های آزمایشی نشان می دهند، با تاخیر در کاشت از عملکرد دانه کاسته شد که چنین واکنشی در عملکرد شبیه سازی شده نیز مشاهده می شود. جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) برای عملکرد دانه در تمام تاریخ های کاشت و برای ارقام کوهدشت، تجن و زاگرس به ترتیب 295، 345 و 274 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب 7/8، 6/10 و 9/8 درصد میانگین بود. نتیجه اینکه، علی رغم اختلافات مطلق بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده، مدل CropSyst–گندم می تواند واکنش نمو، رشد و عملکرد ارقام مورد استفاده در استان به تاریخ کاشت را در حد نسبتا قابل قبولی شبیه سازی کند.

تاریخ کاشت، گیاهان زراعی، مراحل فنولوژیک، گرده افشانی، رسیدگی فیزیولوژیک