غلامحسین زمانی - استاد دانشگاه شیراز

سازه هایی چون افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی بدلیل رشد جمعیت و ارتقاء سطح زندگی، رقابت در بهره برداری از منابع، رقابت در عرضه محصولات کشاورزی در سطح جهان، تقاضای روزافزون اشتغال، و عوامل دیگر ایجاد تحول در بخش کشاورزی را ضروری می نماید. در این راستا، نیروی انسانی کارآمد مهمترین عامل توسعه کشاورزی است که در یک زنجیره فعال نقش آفرین بوده، و این عامل خود شامل گروه های انسانی مختلفی می شود که یکی از آنان «کارآفرینان کشاورزی» می باشد . واژه «کارآفرینی در کشاورزی» یا Agriperneur از واژه انگلیسی Entrepreneur مشتق شده است که خود سابقه طولانی در برخی از کشورها دارد. لکن در ایران اصطلاحی جدید است. جدید است زیرا هنوز در جامعه ما نهادینه نشده، منابع علمی و تحقیقات بومی لازم در این زمینه فراهم نگشته ،و ابهامات فراوانی در تعریف و پرورش کارآفرینان بوجود آمده است. تا آنجا که همه کسانی که یک واحد کوچک را شناخته می شوند. لذا تحقیقاتی که در زمینه کارآفرینی انجام « کارآفرین » با یک الگوی کلیشه ای راه اندازی می نمایند شده اند گرچه تلاشی قابل تقدیر است ولی نه تنها کافی نبوده بلکه مسیری شفاف را حتی تبیین نمی نمایند. تقسیم بندی فراگیران یک مؤسسه آموزشی را می توان بر اساس میزان برخورداری از روحیه کارآفرینی به چهار گروه غیرکارآفرین، کارآفرین بالقوه، مستعد کارآفرینی، و کارآفرین واقعی تقسیم بندی کرد. هر یک از گروه های فوق نیازهای آموزشی متفاوتی داشته و با رویکردهای آموزشی ویژه ای می توان روحیه کارآفرینی را در آنان تقویت و یا در این مسیر هدایت کرد. از دیگر سو فعالیتهای مؤسسات آموزشی در توسعه کارآفرینی نیز با سه نشانگر عمده آموزشی، پژوهشی، و مشاوره ای– ترویجی طراحی، اجرا و ارزیابی شده؛ که مجموعاً شاخص توسعه کارآفرینی در مؤسسات آموزشی تلقی می گردند. در این مقاله ضمن طرح اصول آموزشی- پرورشی در توانمندسازی کارآفرینان راهکارهای متنوع آموزشی، و معرفی موضوعات و نیازهای ،« شایستگی پروری » بخش کشاورزی، به ارائه الگوی آموزشی هر یک از گروه های مذکور به مباحث کارآفرینی پرداخته می شود؛ افزون بر نکات فوق توصیه های نهایی در نهادینه سازی رویکرد کارآفرینی در کشاورزی نیز ارائه می گردد.

کارآفرینان، کشاورزی، نیازهای آموزشی، کارآفرینان کشاورزی، شایستگی پر