محمدعلی شریعت - گروه مدیریت صنعتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
سلیمان ایران زاده - گروه مدیریت صنعتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
علیرضا بافنده زنده - گروه مدیریت صنعتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

اکولوژی صنعتی و همزیستی صنعتی، از اشتیاق انسان برای یکپارچه کردن سیستمهای دستساخت خود با سیستمهای متعلق به طبیعت متولد شده است و مفهوم تولید پایدار نیز که در اجلاس سازمان ملل متحد در خصوص محیطزیست و توسعه، در سال 1992 ظهور یافت و علت اصلی از بین رفتن محیطزیست را الگوی ناپایدار تولید و مصرف، بهویژه درکشورهای صنعتی دانست، ازجمله مباحث با اهمیت در مجامع علمی و بخصوص در حوزه مدیریت تولید و عملیات است. در این راستا یکی از مباحث مهم و کلیدی در حوزه تولید پایدار، موضوع اکولوژی صنعتی و همزیستی صنعتی است کهیکی از چندین ایده و اقدام مرتبط با تولید پایدار است. ظهور این مسیله با تشابهی میان اکوسیستمهای طبیعی و صنعتی پیوند داشته و این رویکردها دیدگاهی جامع را فراهم کرده که از طریق آن میتوان بهطور گسترده و همزمان، نیازهایطبیعت و انسان را در نظر گرفت. بااینحال، در کشور ایران، اکولوژی صنعتی و همزیستی صنعتی همچنان موضوعیناشناخته در جهان دانشگاهی و مهمتر از آن در حوزه تولید بوده و تاکنون نیز، در منابع علمی در خصوص اقدامات اکولوژیک و همزیستی صنعتی موضوعاتی، موردتحقیق واقع نشده است. مقالهی حاضر که یک تحقیق نظری، مفهومی استسعی میکند تا تعریف، ویژگیها و مقیاسهای عملکرد و همچنین دیگر جنبههای مرتبط با اکولوژی صنعتی و همزیستی صنعتی را ارایه دهد. نتایج عمده نشان میدهند که استفاده از مفاهیم اکولوژی صنعتی و همزیستی صنعتی میتواند بهتغییر رویکردهای حوزه تولید کمک شایانی نموده و از آن در راستای افزایش پایداری و کمک به تحقق تولید پایدار و کاهش تخریب و اثرات زیستمحیطی و همچنین کاهش حجم پسماندها و پسابهای دورریز حوزه تولید استفاده نمود.

اکولوژی صنعتی، تولید پایدار، همزیستی صنعتی