محمدحسین قبادی - استاد گروه زمین شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
رضا بابازاده

در این مقاله، به منظور ارزیابی گسترش کارست در منطقه حفاظت شده خان گرمز (جنوب همدان )، پدیده های ژیومورفولوژیکی کارست و ویژگی های سنگ شناسی و فیزیکی سنگ های آهکی بررسی شدند. بر اساس بررسی های میدانی، دو نوع سنگ آهک به رنگ های روشن و خاکستری با ضخامتی در حدود 500 متر در منطقه گسترش دارند که بر روی ماسه سنگ، لای سنگ و شیل قرار گرفته اند. بر اساس رده بندی دانهام، سنگ های آهکی مورد مطالعه از نوع مادستون می باشند. با توجه به نتایج آزمایش ایکس آر اف ( X - ray fluorescence : XRF )، اکسید کلسیم (Ca0) در سنگ آهک های خاکستری رنگ بیشتر از 50 درصد و اکسید منیزیم (MgO) کمتر از 5 درصد است . در حالیکه اکسیدهای کلسیم و منیزیم در سنگ آهک های رنگ روشن به ترتیب کمتر از 50 و بیشتر از 1 درصد می باشد. براساس نتایج آزمایش XRF، کانی دولومیت در سنگ آهک رنگ روشن بیشتر از سنگ آهک خاکستری رنگ است. فرآیند کارستی شدن در سنگ آهک های خاکستری رنگ در مقایسه با نوع روشن از گسترش بیشتری برخوردار است. در منطقه مورد مطالعه، ویژگی های سنگ شناسی و فراوانی پدیده های ژیومورفولوژی کارست که عمدتا کارن ها، چشمه ها، فروچاله ها و غارها می باشند، بر گسترش کارست در منطقه دلالت دارند.

سنگ آهک، کارست، پدیده های ژیومورفولوژی، منطقه حفاظت شده خان گرمز، همدان