نادر رازقی - استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران

یکی از مهم ترین عواملی که خانواده در جامعه معاصر با آن روبرو است ورود تکنولوژی های ارتباطی نوین و گسترش شبکه های اجتماعی مجازی است. سوالی که این مقاله تلاش دارد بدان پاسخ دهد این است که شبکه اجتماعی مجازی چه چالش هایی را برای خانواده یکی از بنیادی ترین نهاد اجتماعی در دوران معاصر ایجاد کرده است روش این پژوهش از نوع کیفی بوده و از استراتژی پدیدار شناسی مبتنی بر پارادایم تفسیرگرایی برساخت گرایی اجتماعی استفاده شده است. محقق سعی کرده است تا لایه های عمیق معنایی و تجربه چالش های زیسته والدین را در استفاده فرزندان از شبکه های مجازی، با مصاحبه های عمیق، درک و توصیف کند. داده های این پژوهش از 23 نفر از والدین شهرستان ساری که تجربه چالش با فرزندان خود در فضای مجازی داشته اند به شیوه نمونه گیری هدفمند جمع آوری شده است. و از طریق تحلیل تماتیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . مطالعه نشان داده است که شبکه های اجتماعی مجازی، جامعه پذیری و شکل گیری شخصیت فرزندان را در خانواده با چالش های اساسی روبرو کرده است. یافته های پژوهش نشان داده است مشغولیت زیاد در شبکه های اجتماعی، ارتباطات افراد در دنیای واقعی را تحت تاثیر خود قرار می دهد. همچنین چالش های مربوط به ارتباطات در دنیای واقعی سبب کاهش سطح ارتباطات عاطفی که نهایتا موجب کاهش اعتماد اجتماعی و افزایش سو تفاهم ها در خانواده شده است. یافته ها نشان داده است که بسیاری از خانواده ها توانمندی و مهارت لازم برای نظارت فرزندان در فضای مجازی را دارا نیستند. و این عدم نظارت و ارتباطات کنترل نشده در فضای مجازی سبب کاهش امنیت خانواده ها و آسیب هایی در زندگی و فعالیت های روزمره خانواده شده است. پژوهش نشان داده است، شبکه های اجتماعی مجازی سبب شکاف بیشتر فرهنگی، ارزشی و اطلاعاتی بین نسل فرزندان و والدین شده است. بنابراین برای مقابله با این چالش ها آموزش خانواده ها و آگاهی بخشی آنها به نوع چالش ها و نحوه روبرو شدن با آن در جامعه امری ضروری به نظر می رسد

اینترنت، شبکه های اجتماعی مجازی، چالش های خانواده معاصر، روابط والدین با فرزندان