فریدون اکبرزاده - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
هادی شرفی - دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرمشهر- خلیج فارس

دموکراسی یک تجربه ی جمعی است. با وجود تفاوتهایی که جوامع از نقطه نظر ویژگیهای فرهنگی و تاریخی دارند و به تبع آن تفاوتی که در خصوصیات حرکت آنها به سمت دموکراتیزاسیون وجود دارد، دقت و تعمق در سرگذشت آن دسته از جوامع که تجربه ی گذار از اقتدارگرایی سیاسی به دموکراسی را از سر گذرانده اند، میتواند برای کنشگران جوامعی که از آن محروم مانده اند، آموزنده و راهگشا باشد. به ویژه اگر این جوامع تحت تاثیر عوامل و شرایط نسبتا0 مشابهی از اقتدارگرایی رسته و به دموکراسی پیوسته باشند. یافته های تحلیلی بیانگر آن است که؛ به طور کلی، نهاد های جامعه مدنی از دموکراسی، انتخابات، رای و شرکت مردم در جامعه مدنی صحبت می کنند، ولی این قیدهایی که این فرمایشات را فقط برای عده ای معدودی مقید می سازند و عملا0 در کشور های پیشرفته سرمایه داری یا قله جامعه مدنی چون امریکا، انگلیس و فرانسه وجود دارد، چیزی نمی گویند، زیرا گردانندگان این نهاد ها وظیفه شان می دانند تا در میان جوامع نیمه فیودال- بورژوازی، نیمه مستعمره و نیمه سرمایه دار تا سرمایه داری ایفای وظیفه نمایند. همچنین، درمقابل نیز، نظامهای اقتدارگرا چنان هزینه ی فعالیت سیاسی و به تعبیر دیگر، مشارکت و ایفای مسوولیتهای اجتماعی شهروندان را بالا میبرند که خودبه خود، موجب صرفنظرکردن بخش قابل توجهی از شهروندان از عمل به مسوولیتهای اجتماعی خود میشوند. نظامهای اقتدارگرا و غیردموکراتیک (اعم از رژیمهای فاشیستی، دیکتاتوری، نیمه دیکتاتوری و ...) با تمسک به انواع شیوهها و ابزارها، عملا0 حداقل های زندگی را هم برای شهروندان دچار تهدید و تحدید میکنند.

جامعه مدنی، لیبرال دموکراسی، نظام سیاسی، اقتدارگرا