محمود خسروی - دانشیار گروه جغرافیایی طبیعی دانشگاه سیستان و بلوچستان
بهروز کردی تمندانی - کارشناس ارشد اقلیم شناسی کاربردی دانشگاه سیستان و بلوچستان
صابره کردی تمندانی - کارشناس ارشد اقلیم شناسی کاربردی دانشگاه سیستان و بلوچستان
عبدالمجید شباب مقدم - کارشناس ارشد اقلیم شناسی کاربردی دانشگاه سیستان و بلوچستان

از آنجایی که پدیده یخبندان و سرمازدگی به محصولات کشاورزی منطقه تفتان خسارات زیادی را وارد م ی کند، بنابرا ین، بررسی یخبندان و سرمازدگی در این منطقه ضروری میباشد. برای بررسی این پدیده در منطقه تفتان از داده های کمینه دما، 4 ایستگاه سینوپتیک زاهدان، خاش، نصرت آباد، میرجاوه و 4 ایستگاه کلیماتولوژی گوهرکوه، کارواندر، چشمه ز یارت، و کورین استفاده گردید. تاریخ های وقوع یخبندان های زودرس پاییزه و دیررس بهاره در آستانههای مورد نظر صفر و کمتر از آن برای یخبندان و دماهای 1.1 و 2.2 و 3.3 و 4.4 درجه سلس یوس برا ی سرم ازدگی استخراج و طول دوره و فراوان ی روزهای یخبندان و سرمازدگی و طول دوره رشد آنها محاسبه گردید. پس از بررسی رابطه یخبندان با ارتفاع، نقشه های پهنه بندی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی ترسیم گردید و در نهایت با استفاده از روش همبستگی رتبه ای اسپیرمن رابطه ییخبندان با محصولات کشاورزی مورد بررسی گرفت. نتایج نشان داد زودترین یخبندان پاییزه و دیرترین یخبندان بهاره در ارتفاعات تفتان رخ می دهد و دیرترین یخبندان پاییزه و زودترین یخبندان بهاره در نواحی غرب ی و جنوب شرق ی رخ میدهند. همچنین تحلیل و تفسیر نتایج نشان داد که یخبندان پاییزه بیشترین تاثیر را بر محصولات زراعی مانند گندم، جو، نباتات علوفه ای می گذارد. در حالی که یخبندان بهاره بیشترین تاثیر را بر محصولات باغ ی مانند، زردآلو، بادام و گیلاس داشته است. بررسی رابطه بین عملکرد محصولات کشاورزی با سرمازدگی نشان داد که فقط محصولات باغی حاشیه ی کوه تفتان دچار سرمازدگی شده اند

یخبندان، باغی، زراعی، تفتان، سیستان و بلوچستان