مرتضی اسمعیل نژاد - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند

در حال حاضر، تغییر اقلیم و آثار، به ویژه بر مناطق روستایی و بخش کشاورزی در مناطق مرزی از چالش های مهم دوران حال است. در این میان، سازگاری با تغییرات اقلیمی، یکی از مقوله های مهم جهانی بوده که پیش از این کمتر به آن پرداخته شده است. تغییرات اقلیمی پیامدهای ژیوپولوتیکی در پی دارد که در مناطق مرزی به اوج میرسد. یکی از چالش - های تغییر اقلیم، ابعاد فضایی و انسانی تغییر آب و هوا در مرزهای بین المللی که در آن تغییر آب و هوا، چالش های ویژه ای را به وجود می آورد. نقاط جمعیتی در شرق کشور که در آن گسترش سریع شهرنشینی، صنعتی شدن و کشاورزی نتیجه تشدید در آسیب پذیری به کمبود آب به عنوان نگرانی اصلی تغییر آب و هوا مطرح می شود. هدف از این پژوهش، ارایه مدلی جامع جهت تاب آوری منناطق مرزی استان سیستان و بلوچستان و سازگاری این مناطق با تغییرات اقلیمی م ی باشد. به منظور انجام این مطالعه، با استفاده از مدل DPSIR ، به تدوین چارچوب نظری برای ارایه مدل سازگاری با تغییرات اقلیمی در مناطق مرزی پرداخته شد. نتایج نشان داد که نیرومحرکه های انتخاب شده در مناطق مرز ی مشترک استان سیستان و بلوچستان و افغانستان و پاکستان تغییرات آب و هوایی نیاز به اش تغال، فعالیت های کشاورز ی، رشد شهرنشینی، رشد جمعیت با اثر تجمعی و تقاضا برای آب بر محیط طبیعی مناطق مرزی فشارهایی وارد کرده که از طریق تغییرات و نوسانات ساختاری بر مناطق مرزی آشکار شده است. بنابراین، عملکردهای طبیعی محیط های مرزی که به ساختار وابسته هستند، دچار تغییرات و در نهایت سبب کاهش یا از دست دادن محیطزیست و معیشت شده و سرزمین محل استقرار آن همچون تولیدی، تنظیمی، پشتیبانی و فرهنگی می شوند. در نهایت، مدل ارایه شده برای سازگاری با تغییرات اقلیمی بر مبنای پاسخ به نیروهای محرکه ارایه گردید

مناطق مشترک مرزی، سیستان و بلوچستان، سازگاری، تغییرات اقلیمی