مرتضی اسدامرجی - دانشجوی دکتری، دانشکده عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
نسیم نهاوندی - دانشیار، دانشکده مهندسی صنایع و سیستم ها، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

یکی از حوادث طبیعی که احتمال وقوع آن در ماه های سرد سال و در جاده های کوهستانی وجود دارد بهمن است. این پدیده طبیعی در جاده های کوهستانی کشور نیز دارای سابقه می باشد و موجب خسارت های جانی و مسدود شدن برخی از جاده های اصلی کشور شده است. این موضوع به خصوص در مسیرهای ارتباطی بین پایتخت و شمال کشور و جاده های کوهستانی شمالغرب و غرب کشور بیشتر مشهود می باشد. به منظور پیشگیری یا کاهش حوادث ناشی از ریزش بهمن در گام ابتدایی باید نقاط دارای ریسک بیشتر مشخص شوند و سپس راهکارهای مناسب برای ایمن سازی آنها مدنظر قرار گیرد. با توجه به اینکه برای تعیین نقاط دارای ریسک بیشتر در پژوهش های گذشته تنها به معیارهای زمین شناسی و منطقه ای توجه شده اما در این مقاله یک الگوی ترکیبی ارایه شده است که علاوه بر معیارهای مذکور، شاخص احتمال برخورد، شاخص های ترافیکی و پوشش گیاهی روی دامنه نیز مدنظر قرار گرفته است. در پژوهش پیش رو علاوه بر مطالعات میدانی جهت برداشت اطلاعات عمق برف، شیب، پوشش گیاهی، تعدد و تکرار، احتمال برخورد با وسیله نقلیه و تردد روزانه، مصاحبه با صاحب نظران جهت وزن دهی معیارها صورت پذیرفت و با استفاده از روش شباهت به گزینه ایده آل ( TOPSIS ) به اولویت بندی نقاط 10 گانه حادثه خیز شناسایی شده از نظر ریزش بهمن در جاده کرج چالوس پرداخته شد. بررسی ها نشان می دهد که بیشترین اهمیت در بین شاخص های منتخب مربوط به تعدد و تکرار بود. همچنین نتایج حاصل از اولویت بندی نقاط حادثه خیز در محور کرج چالوس که کیلومترهای 62 - 63 و 63 - 68 ، 70 تا 74 بیشترین ریسک از نظر ریزش بهمن را دارند و باید راهکارهای ایمن سازی مناسب برای این نقاط در اولویت قرار گیرد.

اولویت بندی، ریزش بهمن، جاده های کوهستانی، روش شباهت به گزینه ایده آل ( TOPSIS )