محمدسعید تسلیمی - استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
محمدعلی شاه حسینی - استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
محمدحسین نقوی - دانشجوی دکتری سیاستگذاری علم و فناوری دانشگاه تهران

امروزه بخش بزرگی از زندگی انسان و تلاش های بشری، در سازمان و برای دستیابی به اهداف آن صرف می شود، از این رو شایسته است سازمانها به بستری مناسب برای سعادت ابدی انسان و آرامگاه امروز او مبدل شوند، برای حرکت به این سو باید در جستجوی مبدا و مبنای این دگرگونی بود تا قابلیت تغییر جهت گیری ها، فرایندها و رفتارهای سازمان را داشته باشد، با مروری در ادبیات مدیریت می توان تا اندازه زیادی این موضوع را در چشم انداز رهبر سازمان (و یا مدیران عالی سازمان که نقش رهبری را بر عهده دارند) جستجو کرد، بر این اساس، در مقاله حاضر تلاش شد که مفهوم چشم انداز سازمانی با رویکرد توحیدی و از منظر قرآن کریم مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. بدین منظور در مرحله اول، پس از عرضه مفاهیم، استعاره ها و کارکردهای چشم انداز به قرآن کریم، با مراجعه به تفسیرهای المیزان و تسنیم، واژه هایی که می توانند، نمایانگر نظام مفهومی چشم انداز از دیدگاه قرآن کریم باشند شناسایی شد، سپس در مرحله دوم تحقیق، با کمک نتایج مرحله اول با یازده نفر از مدیران صنایع مختلف کشور مصاحبه اکتشافی و نیمه ساختار یافته صورت گرفت و نتایج کدگذاری و با کمک روش تحلیل قم، بررسی شدند، در مرحله سوم، نتایج در قالب پرسشنامه دلفی به خبرگان پژوهش عرضه شد و در صورت نیاز مورد اصلاح و بازبینی قرار گرفت، در نهایت مفهوم چشم انداز سازمانی و ماهیت آن با کمک چهار استعاره قرآنی و مفاهیم اقتباس شده از مصاحبه خبرگان در قالب یک مدل مفهومی بازسازی شد.

توحید، نور، هدایت، ساختارهای شناختی، فراباورها، چشم انداز سازمان