علی شایان فر - دانشجوی دکتری، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
فرشید قادری فر - دانشیار، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
رحمت الله بهمرام - استادیار، موسسه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران
افشین سلطانی - استاد، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

کمون ثانویه یکی از اصلی ترین دلایل پایداری بانک بذر در خاک است. بذرهای کلزای موجود در بانک بذر خاک پس از رفع کمون ثانویه جوانه زده و می توانند به پراکنش ناخواسته ژن های هدف به دیگر گیاهان منجر شوند. در این مطالعه کمون ثانویه با استفاده از پلی اتیلن گلایکول 6000 به مدت 14 روز تحت شرایط آزمایشگاهی در 41 لاین و 5 رقمکلزا القا و درصد کمون ثانویه بذرها ثبت شد. این مطالعه در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تمامی لاین ها و ارقام در شرایط مطلوب جوانه زنی، از جوانه زنی بسیار بالایی برخوردار (بالای 94 درصد) و پس از القای کمون ثانویه در پنج گروه بسیارکم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد با استفاده از تجزیه کلاستر، دسته بندی شدند. پنج لاین در گروه بسیارکم و دو لاین در گروه بسیار زیاد و بقیه لاین ها در گروه متوسط و کم قرار گرفتند. پنج رقم (RGS003، زرفام، هایولا 401، هایولا 308 و هایولا 50) از کمون ثانویه متوسط (40-60 درصد) برخوردار بودند که بیانگر عدم توجه اصلاح گران به بحث مهم کمون ثانویه آن ها طی روند اصلاح آن ها بوده است. دسته بندی لاین ها براساس سطح کمون ثانویه به تولیدکنندگان بذر کمک می کند تا لاین هایی را انتخاب کنند تا علاوه بر عملکرد و دیگر ویژگی های مهم در امر تولید بذر، از کمون ثانویه پایین تری برخوردار باشند تا از دیدگاه تولید بذر مشکلات ناشی از آن ها در محصول بعد به حداقل برسد.

بانک بذر, تولید بذر, علف هرز, کلزا, کمون